________________
લઘુવૃત્તિ-સપ્તમ અધ્યાય-પ્રથમ પાદ ૩૭૧
विंशत्यादेः वा तमट् ॥७।१।१५६॥ સંખ્યાવાચક વિંશતિ વગેરે શબ્દોને સંખ્યા પૂરણ અર્થ સૂચવવો હેય ત્યારે તમ–તમય પ્રત્યય વિકલ્પ થાય છે. fશસ્તિ; પૂરળ =ર્વશતિ સમજૂર્વાતિતમઃ અથવા ર્વિા:-વીસમો. ત્રિશત: :=fáાત+તમઋત્રાત્ત અથવા ત્રિશ-ત્રીશ.
शतादि-मास-अर्धमास-संवत्सरात् ॥७।१।१५७॥ શત આદિ સંખ્યાવાચક શબ્દોને, તથા માસ, અર્ધમાન અને સંવર શબ્દોને સંખ્યા પૂરણ અર્થ સૂચવવો હોય ત્યારે તપ પ્રત્યય થાય છે.
તપૂરળ =શત+તમ=શતત્તમ: સોમ,જીતતીસેમી. સદ્દલ પૂરળી=સન્નતમ=સન્નતમ =હજાર, વત્રતમ –હજારમી. જાણક્ય પૂરળ:=ાસ+તમ=મreતના, માણતી-મહિનાને પૂરો કરનારો દિવસ. મર્ધમાસા પૂરળ =મર્ધમાલ+તમ=માતમ-અમાસને પૂરે કરનારે દિવસ, સંagય પૂરળ – લંવા+મ=ભંવારતમમ રિનમૂ-વષને પૂરે કરનારો દિવસ.
षष्टयादेः असख्यादेः ॥७।१।१५८॥ જેમની આદિમાં સંખ્યાવાચી શબ્દ નથી એવા વદિ વગેરે નામને “સંખ્યાપૂરણ અર્થમાં સમગ્ર પ્રત્યય થાય છે. Fણે પૂર =ષત્તિમ=કિટતમ -સાઠમે. સત્તઃ પૂરળ =ણતતિ+=cતસિતમ –શિરોરમે.
પ. પૂરળ:-+=એકસામે –અહીં આદિમાં સંખ્યાવાચક શબ્દ છે તેથી આ નિયમ ન લાગે.
नो मह ॥७॥१॥१५९॥ જેની આદિમાં સંખ્યાવાચી નામ નથી એવા નકારાંત નામને સંખ્યાપૂરણ અર્થમાં મ-મર પ્રત્યય થાય છે. વગ્યાનાં સંસ્થાનાં પૂરળava+મચમ –પાંચ સંખ્યાને પૂર્ણ કરનારી–પાંચમી
અથવા પાંચમ. દ્રાવિઝાન ઢાનાં પૂરળ –ાર –જેમાં બે અધિક છે એવી દશ સંખ્યાનો પૂરક-બારમે –અહીં આદિમાં સંખ્યાવાચી શબ્દ છે તેથી મ ન થાય.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
