SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 390
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ લઘુવૃત્તિ-સપ્તમ અધ્યાય-પ્રથમ પાદ ૩૫૭ समांसमीन-अद्यश्वीन-अधपातीन-आगवीन-साप्तपदीनम् ॥७।१।१०५॥ સમાસમાં, અશ્વ, ઘવાર્ અને બાપુ શબ્દોને ફ્રેન પ્રત્યય થાય છે, માત્ર એક સત્ર શબ્દને નમ્ પ્રત્યય થાય છે. ગ્રંથકાર આચાર્યો આ શબ્દોના વિશિષ્ટ અર્થે આ પ્રકારે બતાવ્યા છેસમાં સમાં જર્મ ધારયતિ=સમાંવમીના –વર્ષ વર્ષે ગર્ભ ધારણ કરનારી ગાય. મા ધો વા વિનિમાળા=પ્રાથના :-આજકાલમાં વીયાનારી ગાય. મા કાત: મવિશ્વતિ= ચત્રાતીન: રામ-આજે સવારે થનારા લાભ. લા : પ્રતિ શારી=માનવી: કૃત-ઉદીની લીધેલ ગાયને પાછી આપે ત્યાં સુધી કામ કરનાર નેકર. આ શબ્દને બીજો અર્થ પણ બીજા વયાકરણે કહે છેકરજ લીધું હોય તે પાછું વાળે ત્યાં સુધી કામ કરનાર નોકર-આ શબ્દ રૂઢ છે. મૂળમાં માનવીન શબ્દ છે તે જોતાં મૂળ નાગુ શબ્દ વધારે ઠીક છે પણ ગ્રંથકાર આચાર્યે આ શબ્દને સ્પષ્ટ અર્થ સમજાય માટે સારુ ને બદલે “સાનોવ્રતિદ્દાન શબ્દ દ્વારા માનવીન શબ્દ સાધેલ છે અને પ્રતિકાર શબ્દને લેપ કરવાની સૂચના કરેલ છે. સતમિ. પટ્ટે સવાર-સાતવઢોનં સહયમ્-સાત પગલાં સુધી સાથે ચાલીને પ્રાપ્ત થતી મિત્રતા–મૈત્રી. ગા-ગાર્તિપુત્ર –ગઢપુરૂષાત્ ના શરુદ્દા અપક્ષ, આશિતૈમુ. મસંક્રર્મ અને સંપુરુષ શબ્દોને સ્વાર્થમાં ફ્રેન પ્રત્યય થાય છે. વિઘાના ઘર્ બક્ષીનિ દિક-અપક્ષ-મનધ્યષક્ષીળ: મન્ન –જેમાં છ આંખે ભેગી થઈ ન હોય એટલે જેને માત્ર બેજ માણસે જાણતા હોય એ મંત્ર. એજ પ્રકારે અપરણીના કીડા-જેમાં રમનારા આંખવાળા બે જ જણ હોય અર્થાત જેમાં છ આંખે ભેગી થતી ન હોય તેવી રમત. અપક્ષી: ન્યુઝ-જે દડાને માત્ર ચાર આંખે જ જોતી હોય એટલે દડ વડે રમનારા માત્ર બે જ જણ હોય તેવો દડે. અપક્ષીન: ત્રિા-જેને છ આંખ જેવાને પ્રસંગ ન આવેલો હોય એટલે જેણે પિતાના બાપને, બાપના બાપને, અને પુત્રને ન જોયા હોય તે રીત્ર નામને માણસ. આ અર્થ સમજતી વખતે દસ્થાન પર્ મક્ષીનિ ચચ આવી વ્યુત્પત્તિ કરવી. Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.004813
Book TitleSiddhahemshabdanushasana Part 2
Original Sutra AuthorN/A
AuthorBechardas Doshi
PublisherUniversity Granth Nirman Board
Publication Year1981
Total Pages634
LanguageGujarati, Sanskrit
ClassificationBook_Gujarati & Grammar
File Size22 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy