________________
૨૬૪
બતાવેલે પ્રત્યય હિતૃ શબ્દને લગાડવાના છે.
અન્-સંવોઢું: મ્=સંહિતૃ+ સાંત્રિÇરથ હાકનારનું આ—
वोढा सारथि
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
સીધી રીતે તે વ્યાકરણના નિયમ પ્રમાણે વૃદ્ધાતુ દ્વારા તુ પ્રત્યય વાળુ વોટ્ટ રૂપ બને છે. પણ અહીં તેા ગ્રંથકારે જ વ ્ ધાતુને તૃ પ્રત્યય લગાડીને તુ પદ બનાવેલ છે.
પ્રાક્તાક પ્રત્યય——
तेन प्रोते || ६|३|१८१॥
તૃતીયાંત નામથી ‘તેણે કહેલુ' એવા અર્થમાં યથાવિહિત પ્રત્યયા થાય છે. અ-માટુનાત્રો શાસ્ત્રમ્=માવાવ' શાસ્ત્રમ્-ભદ્રબાહુએ કહેલુ રાસ્ત્ર. ફ્ય-વાળિનિના ત્રો, શાસ્ત્રમ્=1fળનીય શાસ્ત્રમ્– પાણિનિએ કહેલુ શાસ્ત્ર-વ્યાકરણુ ચ-વૃદ્ઘતિના પ્રત્ત શાસ્ત્રમ્=વાદ વસ્ત્યાત્ર-બુહસ્પતિએ કહેલુ શાસ્ત્ર. મૌતિમ્યઃ દ્દારા૯૨
તૃતીયાંત એવા મૌવાદ્રિ શબ્દોને 'તેણે કહેલુ' એ અર્થોમાં યવિહિત અા પ્રત્યય થાય છે.
-મૌતેનો જાણે છે કે ભણે છે તેને મૌદ કહેવાય.
લે; વિન્તિ ધીયતે વા–મોટ4મૌર્-મૌદે કહેલા વેદ
અળ-વિરેન પ્રોજ નવું વિન્તિ લીયતે વા=પિqસ+R=વૈવત્કાર: પિપ્પલે કહેલા વેદ જાણે છે કે ભણે છે તે પિપ્પલાદ કહેવાય.
ઝામ્યિઃ વેવે સુણ્ ||દ્દા।૮।।
તૃતીયાંત એવા ટાતિ શબ્દોને ‘તેણે કહેલા વેદ’ એવા અમાં આવેલા પ્રયનો લેાપ થાય છે.
अणू-कटेन प्रोक्त वेदं विदन्ति अधीयते वा = कठ+अणू :
જાણે છે કે ભણે છે તે કડ કહેવાય
Jain Education International
= દા; કઠે કહેલા વેદ
મ—ચર રોજ વે વિન્તિ ગીયતે વા=૨૦-ગ-૨ના:-ચરકે કહેલા વેદ
જાણનારા કે ભણનારા ચરક કહેવાય
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
