________________
લધુવૃત્તિ-પંચમ અધ્યાય-ચતુર્થ પાદ ૧૩૩ અનુપ્રયાગમાં સામાન્ય અર્થના ધાતુઓ નથી પણ વાત વગેરે વિશેષ અર્થવાળા છે તેથી આ સૂત્ર ન લાગે
છે ૫૪ ૪૩ છે. નિષેધે બસ્ટ-વોક વા . ૧. ઇ ૪૪ / નિષેધ અર્થવાળા ગરમ અને સંન્દુ શબ્દોને વાકયમાં પ્રયોગ હોય તો ધાતુને વવા પ્રત્યય વિકલ્પ લાગે છે. ૩૪ કૃવ-કરીને શું ?
હુ દૃવી-કરીને શું ? પક્ષમાં-મરું તેન–રવાથી શું ? સૂત્ર ૨ / ૨ / ૪૭ થી તૃતીયા થઈ
| ૫ ૪૫ ૪૪ છે પ-કા કર છે આગલો ભાગ અને પાછલો ભાગ જણાતે હેય તો ધાતુને વવા પ્રત્યય વિકપે લાગે છે
આગલે ભાગ–ત્રણ નવી જિ-નદીને પહોંઆ પહેલાં ગિરિ પર્વત. પાછલો ભાગ-અતિભ્ય નતી f–નદીને ઓળંગીને ગિરિ.
| ૫ ૪૫ ૪૫ . નિમીચાર-રિ તુ
ક. ૪૬ પ્રયોગમાં બે ક્રિયા હોય અને બને ક્રિયાને કર્તા એક હોય તો નિમીત્યુ આદિ ધાતુઓને અને મેય્ ધાતુને, બન્ને ક્રિયાના સૂચક ક્રિયાપદોને પરસ્પર સંબંધ હોય તો વત્તા પ્રત્યય વિકલ્પે લાગે છે.
મણિી નિમીત્ય ત–આંખ મીંચીને હસે છે. મુર્ણ વ્યાવાય સ્થપતિ-માં પહોળું કરીને સૂએ છે. અમિત્ર રાતે—બદલામાં આપીને માગે છે પક્ષે-૩પમાં ચા બદલામાં
અપવા સારુ માગે છે. ચૈત્રી ક્ષનિમીરને મિત્રો ત-ચૈત્રની આંખ મીંચાય છે ત્યારે મિત્ર હસે છે અહીં મીંચવાની તથા હસવાની એ બને ક્રિયાઓના કર્તા જુદા જુદા છે.
| ૫ ૪૫ ૪૬ છે કાજે કા કા ક૭ | પ્રયોગમાં બે ક્રિયા હેય-એક ક્રિયા પૂર્વકાળની હેય બીજી ક્રિયા પરકાળની હેય અને તે બન્નેને કર્તા એક હેય તથા પૂર્વ કાળની ક્રિયાના સચક ધાતુને અને પરકાળ ની ક્રિયાના સુચક ધાતુનો પરસ્પર સંબંધ સચવાતો હોય તે પૂર્વકાળની ક્રિયાના સૂચક ધાતુને વરવી પ્રત્યય વિકલ્પે લાગે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
