Siddhahemshabdanushasana Part 2

SR No.: 004813
Original Sutra Author: N/A
Author: Bechardas Doshi
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 634
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati & Grammar
File Size: 22 MB

Page 165

૧૩૨
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન સંવ માં મૂત-લણ લણ એ પ્રકારે તે લણે છે, છેદે છે, તેના વડે શણાય છે–એ રીતે ધાતુના અનુપ્રયોગના સંબંધમાં ન થાય—અહીં અનુપ્રયોગમાં-પાછળ કરવામાં આવેલા પ્રયોગમાં–fછત્તિ' એ જુદે ધાતુ છે તથા સૂયતે–માં કારકને પણ ફરક છે તેથી આ નિયમ ન લાગે. તે પા ૪ ૪૨ છે
પ્રવે નવા સામાન્યથથ ૪ કરૂ છે. જે પ્રયોગમાં અનેક ધાવર્થને સમુચ્ચય હોય–અનેક ક્રિયાસૂચક ધાતુઓ વપરાયા હોય અને અનુપ્રયોગમાં એટલે તેની પાછળ આ બધી જુદી જુદી ક્રિયાઓને લાગુ પડે એવા સામાન્ય અર્થવાળા ધાતુના સંબંધયુક્ત પ્રયોગો હોય તે જુદા જુદા અર્થવાળા ધાતુઓને ઉદ્દે અને સ્વ વિક૯પે લાગે છે અને તે તથા ઘમ્ પ્રત્યય પણ વિકલ્પ લાગે છે. અને અનુપ્રયોગમાં યુમન્ નો પ્રયોગ હોય તે પણ જુદી જુદી ક્રિયાવાળા ધાતુઓને હિ અને 4 લાગે છે.
શ્રીફીન , સુનીf૬, પુનીfહું રુવં તને ચતે વા-ચેખાને તું વાવ, તું લણ, તું સાફ કર એ રીતે યત્ન કરે છે અથવા યન કરાય છે. દિ ન થયો ત્યારે-ક્ષેત્રહીન વપત સુનાતિ, પુનાત રૂવં ચત તે સત્ય વા
ચોખાને તે વાવે છે, તે લણે છે, તે સાફ કરે છે એ રીતે યત્ન કરે છે અથવા યત્ન કરાય છે.
सूत्रम् अधीष्व, नियुक्तिम् अधीष्व, भाष्यम् अधीष्व इत्येवं अधीते पठ्यते वा-तुं
સૂત્રને ભણુ, નિર્યુક્તિને ભણુ, ભાષ્યને ભણે એ રીતે તે ભણે છે અથવા
તેના વડે ભણય-પાઠ કરાય–છે. पक्षे-सूत्रम् अधीते, नियुक्तिम् अधीते, भाष्यम् अधीते इत्येवम् अधीते पठ्यते वा
તે સૂત્રને ભણે છે, નિર્યુક્તિને ભણે છે, ભાષ્યને ભણે છે એ રીતે ભણે છે અથવા તેના વડે ભણય–પાઠ કરાય–છે.
ત — वीहीन् वपत, लुनीत, पुनीत इत्येवम् यतध्वे
व्रीहीन वप, लुनीहि, पुनीहि इत्येवं चेष्टध्वे પક્ષમાં-ત્રીહીન વેવથ, સુનીથ, પુનીય હત્યેવં ચતવે
H-. सूत्रम् अधीध्वम्, नियुक्तिम् अधीध्वम्, भाष्यम् अधीध्वम् इत्येवम् अधीध्वे, सूत्रम् अधीष्व नियुक्तिम् अधीष्व, भाष्यमधीष्व इत्येवं अधीध्वे ।
પક્ષમાં-સૂત્રમ્ અધીવે, નિર્યુમ્િ અધીવે, માધ્યમથી કૃત્યેવમ્ અધીવે ત્રૌદ્દીનું વા,સુનીહિ, પુનદિ સુવું વત, હુનતિ, પુનાત રૂરિ મા મૂત-અહીં