________________
૬૦]
સિદ્ધહેમચંદ્રશબ્દાનુશાસન
તે + સત્ર = as=—તેઓ અહી. વટ + અન્ન = ઘટોત્ર—હે પટ ! અહીં. પટુ-ચતુર. ને + મનમ–આ શબ્દમાં ને ને ! પદને છેડે નથી પણ પદની અંદર છે તેથી મેડન ન થાય, પણ નયનમ્ થાય. (જુઓ વાર૩)
गोर्नाम्न्यवोऽक्षे ॥१२॥२८॥ નો શબ્દના પદને છેડે આવેલા શો ની બરાબર સામે આક્ષ શબ્દનો જ આવેલો હોય અને સાક્ષ વાળો જ શબ્દ કોઈ વિશેષ નામરૂપે વપરાતો હોય તે ઓ ને બદલે સમગ્ર બેલાય છે. નો + અક્ષર – નવ + અક્ષઃ = વાક્ષ (જુઓ (ારા૧)--ગોખલો.
જો + મલાજ – જૉડલાઈન = ગાયની ઇકિયો. આ શબ્દ કઈ વિશેષ નામરૂપ નથી. (જુઓ નારા૨૭)
રે વાવેન ફરારા શબ્દના પદને છેડે આવેલા શો ની બરાબર સામે મૌના લગ સિવાય બીજા કોઈ પણ શબ્દનો ગમે તે સ્વર આવેલો હોય તો કો ને બદલે વિક૯પે અર્વ બેલાય છે. જો + પ્રમ્ – નવ + અમૂક નવાઝનું (જુઓ વારા૧) ગાયને આગલે ભાગ જો + અગ્રણ્ – ગોડઝમ્ (જુઓ (૧૨ા૨ ૭). નો + ફ્રેશઃ – નવ + શ = અશઃ (જુઓ ૧૨ ૬) ગાયનો માલિક ગો + શ – અ + ર = નવીશા (જુઓ ૧૨ ૨૪) ,,
નો + અક્ષમ્ - અહીં કમલ નો મ છે માટે આ નિયમ ન લાગેજોડક્ષન્ થાય. (જુઓ નારાર૭) રોડમૂ-ગાયની આંખ.
વિત્ર + અર્થ-વિત્રવર્થ: (જુઓ લારા ર૧)-આ શબ્દમાં જે શબ્દને તો નથી પણ ૩ છે તેથી આ નિયમ ન લાગે. ત્રિાનું ધન. જેની પાસે ચિત્રવિચિત્ર ગાયો છે તે ચિત્રગુ.
રૂ .રારૂપ નો શબ્દના પદને છેડે આવેલા મો ની બરાબર સામે રૂદ્રને ૬ આવેલ હોય તો મો ને નવ બેલાય છે. નો + ઃ – વ + ર = વેન્દ્ર–ગાયોને ઈદ્ર, મોટો બૂટિયો-સાંઢ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
