________________
૬૩૪
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
સ્વાd વિઠ્ઠીતિ–સિકatપયિતિ– સૂવાને ઇચ્છે છે. અહીં સ્વપૂ ને ઘદ્ર પ્રત્યય લાગી રહ્યા નામ થયા પછી વાઘ નામને જ લાગેલ છે એટલે
ને સીધો જ લાગેલ નથી તેથી ૩ ન થાય.
તોષવયિતિ- ઘણું સનારને પ્રેરણું કરનારને ઈચ્છે છે. --અહીંયાં Faq ધાતુને પ્રથમ ચરુ પ્રત્યય લાગેલ છે, તે પછી ળિ આવ્યા છે અને પછી સન પ્રત્યય છે. એટલે સ્વપૂ ને સીધે જ ળિ પ્રત્યય લાગ્યા પછી કિર્ભાવ થયો નથી, પણ પહેલા ઘર્ પ્રત્યય લાગ્યા પછી તરત જ દિર્ભાવ થયા પછી [ પ્રત્યય લાગે છે. તેથી આ નિયમ ન લાગે,
(
૪ ૫ ૧ |
૬ ૨ 1
असमानलोपे सन्वद् लघुनि ॥ ४ । १ । ६३ ।।
જે ધાતુને આવ્યું હોય અને ળિ આવ્યા પછી સુ પ્રત્યય લાગ્યા પછી કિર્ભાવ થયો હોય તે દિભવ થયેલા કાગળના અંશના સ્વર પછી ધાતુનો લઘુ વર આવેલ હોય તો તે સ્વરને હસ્વ રૂ થઈ જાય છે એટલે જે કાર્ય સન ને લઈને થાય છે તેવું કાર્ય થાય છે. પણ જે સમાન સંજ્ઞાવાળા સ્વરને લેપ થયો ન હોય તે. ++7=૩૫+++=મરત= વિર=ીરત- તેણે કરાવ્યું.
જવુંg++=+=ાવિ+= માનવત્ = ગગનવ[=પ્રકીય-તેણે ગમન
કરાવ્યું. બુ+f+=+શ્રાવિ++
તુ શ્રવત=લ્મશ્રિવા–તેણે સંભળાવ્યું.
લઘુ અક્ષર નથી-તતક્ષ7-તેણે છોલાવ્યું. આ રૂપમાં પૂર્વના અક્ષર પછી લઘુ અક્ષર નથી પણ સની પૂર્વનો ત ગુરુ અક્ષર છે.
Mિ નો અભાવ-ઉત્તમત-તેણે ઈચ્છયું. –અહીં ળિ પ્રત્યય જ લાગેલ નથી. સુ પ્રત્યય લાગેલ છે અને દુને લીધે દિભવ થયે છે.
સમાનપ–સ્રરત-તેણે કહ્યું – અહીં ૪થ એવા પ્રકારjત ધાતુને દ્ થયેલ હોવાથી અમાન સંજ્ઞાવાળા ૩૫ સ્વરનો લેપ થયેલ છે.
|| ૪ ૧ ૬૩ છે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
