________________
૧૦૮
સિદ્ધહેમચ'દ્ર શબ્દાનુશાસન
૧. અદ્યતનને અર્થ ઉપરના ૩૫૭ાા સૂત્રમાં બતાવ્યા છે, તે અદ્યતન ભૂતકાળના અર્થમાં અદ્યતની વિભક્તિના પ્રત્યયેા લાગે છે. જેમ ગદ્ય યહાર્ન-આજે વિહાર કર્યાં.
૨. અનધનન-હ્યુસ્તન-ભૂતકાળ હોય છતાં પણ તેને જણાવવાની વક્તાની ઈચ્છા ન હોય, માત્ર સામાન્યત: ભૂતકાળ જણાવવાની ઈચ્છા હાય ત્યારે પણ અદ્યતની વિભકિત થાય છે. રામો વનમૂ યમત(પૂર્વે`) રામ વનમાં ગયા.
૩ અદ્યતન અથવા ઘસ્તન કાળની મિત્રતા હોય ત્યાં પણ અદ્યતની વિભક્તિના પ્રત્યયે વપરાય. ય ો વાઅમુહિ-આજે અથવા ગઈ કાલે અમે ખાધું.
૪. ક્રિયાપદ સાથે મા રાદ જોડાયેલ હોય ત્યારે સર્વ વિભક્તિએ!ના વિષયમાં અને બધા કાળેાના અર્થ સૂચવવા પણ અદ્યતની વિભક્તિના પ્રત્યયા વપરાય છે-મા હાર્વીર્ ધર્મમ્—તે અધર્મી ન કરે. અવાક્ષોત્ તેણે રાંધ્યું. અવવાનૂ તે એએ રાંધ્યું.
અપક્ષો:-તે રાંધ્યું. અક્ષમ્—મે' રાંધ્યુ. ષિષ્ટ-તે વચ્ચે.
અપાત્તમ્—તમે મેએ રાંધ્યું. અશ્વ-અમે એએ રાંધ્યુ દુષિષાતામ્-તે એ વધ્યા.
દુષિષ્ઠા:-તુ. વચ્ચેા, ધિષ્ઠાયા-તમે એ વધ્યા. ધિમ-ધ્વમ-તમે વધ્યા. સુધિષિ-હુ વચ્ચે-ધિદિ-અમે એ વધ્યા. ષિમંદિ-અમે વધ્યા.
|| ૐ | ૩ | ૧૧ ||
પરોક્ષ ભૂતકાળના પ્રત્યયા ત્રણે વચન, ત્રણે પુરુષપરાક્ષ-નજરે નહીં દેખાતા કાળ એટલે એવા કાળમાં થનારી ક્રિયા
परोक्षा-णव्
૩′′ || ૩ | ૩ | ૨ ||
थव्
अ
णव्
ए
से
अतुम
अथुस
Jain Education International
व
आते
आथे
म
इरे
અવાજી: તેઓએ રાંધ્યુ. અવન્ત–તમે રાંધ્યું. અવક્ષ્મ-અમે રાંધ્યુ.
ષિષત તેઓ વધ્યા,
ध्वे
ए
મઢે
આ બધા પ્રત્યયેાની પરોક્ષા સંજ્ઞા છે.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
