________________
૪૮૨
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
નવપત્તિ ચત્રઃ ચૈત્ર રાંધતા નથી.-અહીં નિા નથી, તેથી આ નિયમ ન લાગ્યું.
॥ ૩૧ ૨ ૩ ૧૨૬ ॥
નગઃ
પ્રાર્ડાનિ યા || રૂ| ૨ | ૨૨૭ ॥ નર્ પછી ઉત્તરપદ હોય અને અપ્રાણી અ` વિકલ્પે મેલાય છે.
નાશ્રુતિ કૃતિ=5+1=X+=ĀT:, નાઃ-પહાડ. પહાડ ગતિ વગરના જ હાય છે
માડય શીતેન-ડીથી જકડાઈ જવાને લીધે આ જઈ શકતા નથી-અહી અન્ય શબ્દ પ્રાણીવાચી છે તેથી આ નિયમ ન લાગ્યું. ।। ૩ । ૨ । ૧૨૭ || નવાચઃ ॥ રૂ| ૨ | ૨૨૮ ||
નલ વગેરે શબ્દોમાં નક્ને ઞ થતા નથી.
નાસ્તિ વમ્ અન્ય=ન+લ=નણઃ જેને જરા પણ ખ–પોલાણુ-નથી-નખ ન અસત્યઃ તિ=નાસત્યઃ-જે અસત્ય નથી અર્થાત સત્ય છે – સાચે માણસ.
।। ૩ । ૨ । ૧૨૮ !!
હોય તે નખ્ખા અ
અન્ વરે ॥ રૂ| ૨ ! ૪૨૧ |
જો આદિમાં સ્વરવાળું ઉત્તરપદ હોય તેા નઝ્ના અન્ થાય છે. न विद्यते अन्तः અન્ય=ન+અન્તઃ=અને+અન્તઃ-અનર્સાનન:-જેને અત –વિનાશ – નથી તે અનન્ત - અન ત નામના ચૌદમા જૈન તીયકર.
|| ૩૫ ૨૩ ૧૨૯ ।
જોઃ ત તત્પુરુષે | રૂ| ૨ | ૨૩૦ || જો આદિમાં સ્વરવાળું ઉત્તરપદ હોય તે। સમાસમાં ત્ રૂપ વપરાય છે.
Jain Education International
કુ શબ્દને ખલે તત્પુરુષ
કુલ્લિત: અશ્વ: તિ=J+અધ:= ્નગર્લ:-ખરાબ ધોડો, ગુલિસ્તા: ઉષ્ટ્રા: સ્મિન ટેરો ગુનટ્ર:ટ્રો ફેરાઃ—જે દેશમાં ખરાબ ઊટ છે . અહીં બહુત્રીહિ સમાસ છે તેથી આ નિયમ ન લાગે.
-
યુ.+ત્ર મળ-મામા:-ખરાબ બ્રાહ્મણ—અહીં સ્વરાદિ ઉત્તરપદ નથી પણ વ્ય'નાદિ છે તેથી આ નિયમ ન લાગે. ૫ ૩ ૫૨ ૧૧૩૦ || રથ-વઢે || રૂ| ૨૫૧૩૨ ||
બહુવ્રીહિ કે તત્પુરુષ સમાસ હાય તથા રથ અને વર્ નામે ઉત્તરપદમાં હેય તે કુને બદલે વર્તી રૂપ વપરાય છે.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
