________________
લઘુવૃત્તિ-તૃતીય અધ્યાય-દ્વિતીય પાદ ૪૮૧ શબ્દનાં રૂપાંતર
સદ–સમઃ સંધ્ર-સમ || ૩ | ૨. ૧૨ રૂ I વિ પ્રત્યયવાળો અન્ન શબ્દ ઉત્તરપદમાં હોય ત્યારે હું શાનું સદ્દિ રૂપ થાય છે અને સત્ શબ્દનું સીમ રૂપ થાય છે.
સદ્ અન્વત તે વિમ્ સત્+ ++ન્યૂ+સ -સાથે જનાર
सम् अञ्चति इति क्विप् सम्+अञ्च्-समि+अञ्च-सम्य-सभ्य સગ્રન–સાખ્યનમૂ—સાથે પૂજન-અહીં વિવધૂ પ્રત્યયવાળો અનૂ શબ્દ નથી પણ મન પ્રત્યયવાળો છે તેથી આ નિયમ ન લાગે.
_| ૩ | ૨ | ૧૨૩ તિરસઃ તિર્યંતિ | રૂ / ૨ / ૨૨૪ છે. આદિમાં પ્રકારવાળો અને છેડે વિવદ્ પ્રત્યયવાળા મગ્ન શબ્દ ઉત્તરપદમાં હોય તો તિરસૂનું તિર રૂપ થઈ જાય છે.
તિરઃ મન્નતિ કૃતિ વિમ્ તિરસ્કૂ+ગ્ન =તિરિષ્પન્ન=તિર્યટૂ-આડું ચાલનારું પ્રાણી કે પશુ. તિરસ+-તિરા-તિર્યંચોને–અહીં આદિમાં અકારવાળો મગ્ન નથી પણ ચકારવાળો છે તેથી આ નિયમ ન લાગે. ૩ ૨૫ ૧૨૪ /
ગત મે રૂ! ૨ા ૨૫ / ઉત્તરપદ હોય તો નગુને મ થાય છે.
નાસિત વોરઃ નિ ત નવર:=”+વૈઃ=મન્વર: ઘચા =જ્યાં ચાર નથી એવો રસ્તો. ન મુરેખાતો નથી.--અહીં મુત્તે ક્રિયાપદ છે પણ ઉત્તરપદ નથી.
સમાસ પામેલાં નામોમાં જે પૂર્વમાં હોય તેને જ “પૂર્વપદ' કહેવાય છે અને જે પછી–પાછળ-હોય તેને જ ઉત્તરપદ કહેવાય છે. ન મુeતેમાં ને સાથે મુતેને સમાસ જ નથી તેથી જે કે મુફતે પદ ને પછી આવેલ છે તો પણ તે ઉત્તરપદ ન કહેવાય. ૩ ૫૨ ૧૨૫
ત્યા લે || રૂ. ૨ / ૨૬ | ન પછી કોઈ પણ ક્રિયાપદ આવે અને નિંદા જણાતી હોય તો નગને ગ કરવો.
ન+qq=38+q =મવર્વાસ ર્વ નાહમ – હે જાલિમ ! તું રાંધત નથી ?
૩૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
