________________
લઘુવૃત્તિ-તૃતીય અધ્યાય-પ્રથમ યાદ
બુટ શબ્દ લક્ષર નથી.
રાડુ-ટુન્ડુમિ-વીનઃ. ત્રીળા-૪-જુન્તુમય:, શુ-સો-દુન્તુમયઃ-શ’ખ દુંદુભિ અને વીણા-એ ત્રણમાંથી એક જ નામ પહેલાં આવે રીજ્જુ અને વીજ અલ્પ સ્વરવાળાં નામેા છે માટે એ બન્નેને પૂર્વ નિપાત પ્રાપ્ત છે તથા દુન્ડુમિ એ હસ્વ કારાંત શબ્દ છે તેને પણ પૂર્વનિપાત પ્રાપ્ત છે. પણ ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે આ મૂત્રમાં હસ્ત્ર ફેંકારાંત અને હસ્વ ૐકારાંત શબ્દની પછી અલ્પ સ્વરવાળા અકાતિ નામના નિર્દેશ છે એથી સૂત્રમાં ‘જે પર--છી છે તે પહેલાં થઈ જાય.' એ નિયમ વડે અલ્પ સ્વરવાળા કારાંત નામને જ પૂ`નિપાત થાય, પણ ફૂંકારાંત નામને ન થાય, એ અપેક્ષાએ ટુન્ડુમિાકુ-વીળાઃ એમ ન થાય,
વિસ્પષ્ટ દુ:=વિશ્ર્વપટ્ટ:-સ્પષ્ટપણે હાંશિયાર-આ રૂપમાં દ્વન્દુસમાસ નથી પ૩૪૧૫૧૮ના નિયમથી થયેલે સામાન્ય સમાસ છે. ॥ ૩ ॥ ૧ | ૧૬ ॰ !! માસ-Ì-પ્રાત્રપૂર્વમ્ ॥ રૂ। ? ।
૬
માસ વાચક નામેાને, ક્ષત્રિય વગેરે વળું વાચક નામે નામેને! દન્દ્રસમાસ થયેા હોય ત્યાં લૌકિક ગણના પ્રમાણે પહેલુ હાય તે જ પહેલું આવે. માસવાચી]નશ્ર્વ ચૈત્ર નૈતિ=૪]ચૈત્રો ફાગણુ અને ચૈત્ર મહિને. લૌકિક ગણનામાં પહેલા ફાગણ માસ છે અને પછી ચૈત્ર છે. તેથી ફામણ પહેલે આવે.
૪૩૧
વણ વાચી-વાદન ક્ષત્રિય-તિ-ત્રાળ ત્રિયંૌબ્રાહ્મણ અને ક્ષત્રિય. લૌકિક ગણનામાં પહેલા બ્રાહ્મણ છે. પછી ક્ષત્રિય છે તેથી પહેલેા ક્ષત્રિય
ન આવે.
• વાચી-મફેવશ્વ યામુવેવ પૈતિ =જ્યેત્ર-વાસુટેવો અને વાસુદેવ (નાના ભાઈ) લૌકિક ઝુનામાં
તે જ પેલા આવેલ છે.
* હાર્શ્વ ક્ષત્રિĮશ્વ વિદ્ઐતિ=બ્રાહ્મક્ષત્રિયવિરાઃ-બ્રાહ્મણ ક્ષત્રિય અને વૈશ્યલૌકિક ગણનામાં પ્રથમ બ્રાહ્મણ છે, પછી ક્ષત્રિય છે અને પછી વૈશ્ય છે તેથી તે ક્રમ પ્રમાણે તે તે શબ્દો પહેલાં આવે. વિદ્ શબ્દ તદ્દન અપ સ્વરવાળા છે છતાં ય લૌકિક ગણનામાં છેલ્લે છે તેથી છેલ્લે આવેલ છે
Jain Education International
।।
અને ત્રંતુ અનુક્રમમાં જે
For Private & Personal Use Only
બલદેવ (મેટા ભાઈ) અલદેવ મેાટા છે તેથી.
।। ૩ । ૧ | ૧૬૧ ॥
www.jainelibrary.org
