________________
લઘુવૃત્તિ-તૃતીય અધ્યાય-પ્રથમ પાદ
૪૧૭
તાનિ ચંદ્દામાનિ
તિ~~~આ અમુક ખાસ પ્રકારનાં ખેર અને આંબળાં છે, અહીં અર્ અને આમલક શબ્દ તિવાચક નામ નથી પણ અમુક સ્થળમાં થયેલાં જ વિશેષ પ્રકારનાં મેર અને આંબળાંના સૂચક છે. || ૩ | ૩ | ૧૩૫
અત્રfન-પત્રાà: || ૩ | ? | ૨૩૬ ||
પરસ્પર સજાતીય એવા જાતિસૂચક અને દ્રવ્યચક શબ્દોને દુન્દ્ર એકવચનમાં થાય છે. અહીં પ્રાણીવાચક શબ્દો ન લેવા, અને ૩૧:૧૩૨ા સૂત્રથી લઇને ૩૫૧૫૧૩૫૫ સુધીનાં સૂત્રોમાં જે શબ્દ ઉપયેાગમાં આવેલા છે (એટલે પશુવાચક, ભાજનસંબંધી વ્યંજનવાયક, તવાચક, તૃણુવાચક, ધાન્યવાક, મૃગવાચક, પાચક, સેનાના અંગ ચક, ક્ષુદ્રજંતુવાચક અને ફળવાચક) તે પણ ન લેવા
આરાવરાત્રી ન=આરારાત્રિ આરી અને છરી. સ”—વિન્ધ્યો-સહ્યાદ્રિ અને વિષ્યપત–એ જાતિવાચક નથી તેથી આ
નિયમ ન લાગ્યા.
બ્રાહ્મળ-ક્ષત્રિય-વિદ્ર-શૂદ્રા:ત્રાદાળ-ક્ષત્રિય-વિદ્-સૂટ-બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, વૈશ્ય અને શૂદ્ર-આ શબ્દો પ્રાણીવાચક છે તેથી આ નિયમ ન લાગ્યા, શૉ-મહ્રિૌ-બળદ અને પાડે, અહીં પશુવાયક શબ્દો હોવાથી આ નિયમ
ન લાગ્યા.
દરુક્ષુ-ચોષી, હક્ષોષમ-પ્લક્ષ અને ન્યÀાધ- તવાચક હેાવાથી આ નિયમ ન લાગ્યા.
अश्वरथौ,
†, સાથમ્—અ અને રથ—આ શબ્દ સેનાના અગવાચી છે, તેથી આ નિયમ ન લાગ્યા. વરામવે, વરામમૂ—મેર અને આંબળાં. નિયમ ન લાગ્યે.
ફ.વાચક ;વાથી
આ
|| ૩ | ૧ | ૧૩૬ ।।
કાળિ-સૂર્વા ગળામ્ ॥ ૨ | o | ૨૦ ||
પરસ્પર સજાતીય એવા પ્રાણીના અંગવાયક શબ્દો અને વાળના અંગવાચક શબ્દો દ્વન્દ્વ સમાસમાં એકવચનવાળા થાય છે. અંગ એટલે અવયવ, પ્રાણ્ય ગ—ળો ન નાસિા ચ=કળનાસિમ્-કાન અને નાક-આ બન્ને પ્રાણીનાં અંગવાચક શબ્દો છે.
Jain Education International
તૂર્યા ગ-માન્ડ્રિયા 7 વાળવિા નૈતિ-મારેંદ્રિય—વિમ્ મૃદંગ વગાડનારા અને ઢોલ વગાડનારા,
આ બન્ને શબ્દો વાઘનાં અંગવાચક છે.
૨૭
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
