________________
૪૧૨
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
નથી. અને “દીકરી” અર્થવાળા શબ્દ સાથે “દીકરી” અર્થવાળા શબ્દની હોક્તિ હોય તો એકલો “દીકરા અર્થવાળા શબ્દ બાકી રહે છે, બીજે બાકી રહેતો નથી.
આતૃ શબ્દ–બ્રાતા જ ઢસા માતર –ભાઈ અને બહેન. પુત્ર --પુત્રષ્ય તુહિતા ર=પુત્ર-પુત્ર અને પુત્રી. પ્રાતૃના સમાન અર્થને શબ્દ–રપુશ્ચ માની ર=ધૂ-ભાઈ અને
બહેન, પુત્રના સમાન અર્થને શબ્દ-સુતજ્ઞ પુત્રી ર=મુતી–દીકરો અને દીકરી.
|| ૩ ૧ / ૧૨૧ | fપતા માત્રા વા રૂ. ૨ / ૨૨
માતા” શબ્દ સાથે “પિતા” શબ્દની સહક્તિ હોય તો એકલો પિતૃ શબ્દ જ વિકલ્પ બાકી રહે છે, બીજા બાકી રહેતા નથી. પિતા = માતા =વિતરી, માતાપિતા-પિતા અને માતા.
૩ / ૧ / ૧૨૨ . વર: શ્વગ્યાં વા ! ૨ / ૨ ૨૨ જ
કવમ્ શબ્દની સાથે ક્વાર શબ્દની સહેક્તિ હોય તો એળે રવજીર શબ્દ જ વિકટ બાકી રહે છે, બીજે બાકી રહેતો નથી. શ્વબ્રુક વાક્ય રવજી, શ્વશ્રરશ્રી–સાસુ અને સસરા.
છે ૩ ૧ ૧૨૩ છે वृद्धो युना तन्मात्रभेदे ॥ ३ । १ । १२४ ॥
યુવાવાચી-“યુવા અર્થમાં આવતા તદ્ધિત પ્રત્યયવાળા–નામ સાથે ઉદ્ધવાચી-“વૃદ્ધ અર્થમાં આવતા તદ્ધિત પ્રત્યયવાળા–નામની -સહક્તિ હોય તે વૃદવાચી શબ્દ એકલો બાકી રહે છે. એ બે નામ વચ્ચે “વૃદ્ધસંજ્ઞા અને યુવાસંજ્ઞા સિવાય બીજો કોઈ ભેદ હોવો ન જોઈએ તથા શબ્દનો ભેદ અને અર્થને ભેદ પણ ન હોવો જોઈએ. ના
–ગાડ્યું અને યુવા ગાગ્યયિણ -નાયગર્ગ અને યુવા ગાર્ચોયણ–અહીં ગગ" શબ્દને વૃદ્ધ અર્થને
તદ્ધિત પ્રત્યય લાગેલે નથી. શર્ર– –ગાયું અને ગર્ગ–અહીં જે કે પ્રથમ વા શબ્દને વૃદ્ધ અર્થને તદ્ધિત પ્રત્યય લાગે છે પણ બીજા જ શબ્દને યુવા અર્થને પ્રત્યય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
