________________
૩૭૮
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન મિાયા દ્વિતીયમુ=મિક્ષદ્વિતીયમ, દ્વિતીયમિક્ષ-ભિક્ષાને દ્વિતીય ભાગ. મિક્ષાયા તૃતીચ=fમક્ષતૃતીય, તૃતીયમિક્ષા-ભિક્ષાને તૃતીય ભાગ. મિક્ષાયા તુર્યમિક્ષાતુર્ય, સુમિક્ષા-ભિક્ષાનો ચોથો ભાગ. હૃ«હ્ય મઘમૂત્રપ્રસ્તા, દુત્તાકૂ-હાથને આગલો ભાગ. વાચ તમ્કતા , પાતરમ્-પગના તળિયાને ભાગ. થલ્ય ઐ=%: rોર્વ-શરીરનો ઉપલો ભાગ.
I
૩ ૧ ૧ ૧ ૫૬ 1
િનિૌ = : ( રૂ૨ ૧૭ એકવચન વાળું કાળવાચી નામ, મેયવાચી નામ સાથે–જે માપવાનું છે તે અર્થના સૂચક નામ સાથે-સમાસ પામે તથા દિગુસમાસ થવાનો પ્રસંગ હોય ત્યાં પણ કાલવાચી નામ, મેયવાચીનામ સાથે સમાસ પામે, તે તપુરુષ સમાસ કહેવાય.
કાળવાચી–ના જાત@–નાગીતઃ–જન્મેલાને એક મહિને થયે. અર્થાત્ એક મહિનાને થયે–અહીં નાત શબ્દ મેચ અર્થનો સુચક છે.
દિગુસમાસ- મારો ગતિ સનાત-જન્મેલાને એક મહિનો થયો –એક મહિનાને થયે.
ઢે સન્ની મુHથ દૂચહ્નમુના-સુતેલાને બે દિવસ થયા–બે દિવસથી સુતેલો છે–આ બે પ્રયોગોમાં ઇવ અને મારા નામનો તથા દ્વિ અને મન નામને દ્વિગુ સમાસ થવાને પ્રસંગ છે એથી આ નિયમથી સમાસ થયો. ટોળો ધાન્ચર્યા–ધાન્યને દ્રોણ–આ પ્રયાગમાં જે કે ધાન્ય મેય છે પણ દ્રોણુ કાળવાચી નામ નથી.
૩ ૧ ૧ | પ૭ | સ્વયં-સાની તેર | ૨ / ૧ / ૧૮ છે. સ્વયમ્ અને સામ એ બે અવ્યયે, જેમને જ પ્રત્યય લાગેલો છે તેવા નામની સાથે સમાસ પામે, તે તપુરુષ સમાસ કહેવાય.
સ્વયં શૌતમ=સ્વયંધતહૂ–પોતાની મેળે જોવાઈ ગયેલું.
મિ કૃત=સમિ9તમ-અધું કરેલું. સ્વ ત્રા-પિતાની મેળે કરીને–અહી # પ્રત્યયવાળું નામ નથી પણ સ્થા પ્રત્યયવાળું નામ છે.
| ૩ ૧ ૫૮ છે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
