________________
સ્વ
લgવૃત્તિ-દ્વિતીય અધ્યાય-ચતુર્થ પાદ
૩૨૧ સંતતિ | ૨ા જા જા. કરણ-સાધન–વાચક નામ પછી સમાસમાં આવેલા તથા ઝુંડ પ્રત્યયવાળા શબ્દને સ્ત્રીલિંગ બનાવ હોય તે સ્ત્રીલિંગસૂચક શું લાગે છે, જે “અ૫” અર્થનું સૂચન હોય તો.
જ+વિ૪િ+=aધ્રવિસ્ત્રિી ચૌ–ઓછાં વાદળાંવાળું આકાશ. રમાનુરિમા ત્રી–ચંદનથી લેપાયેલી સ્ત્રી–અહીં “અ૯૫” અર્થનું સૂચન નથી.
પ ર ા ૪ ૪૫ છે ત-મત-ભાત-પ્રતિપનાર્ વત્ર | ૨ા કા ૪૬ ||
સ્વાંગવાચી નામ પછી બહુબહિ સમાસમાં આવેલ ૪ પ્રત્યયવાળા નામને સ્ત્રીલિંગમાં વાપરવું હોય તે શું લાગે છે, આ નિયમમાં કૃત, મિત, ગાત, પ્રતિષ શબ્દો સાથે બહુત્રીહિ સમાસ ન હોવો જોઈએ -એમ સમજવું.
મન્ન+=ામિની–જેના શંખે ભિન્ન–જુદા જુદા–છે. (આંગળીઓના ટેરવામાં શંખનાં નિશાન હોય છે તે શંખ)
કમિશ્નર્મ ની–જેનાં ઊરૂ ભિન્ન છે. તતા–જેના દાંત બનાવટી છે. હત્તમતા--જેના દાંત પરિમિત છે. રત્તજ્ઞાતા–જે દાંત સાથે જન્મેલી છે.
તપ્રતિપૂના–દાંતના ગુણ વિશેષથી સ્વીકારેલી હેમ–આ પ્રયોગોમાં સૂત્રમાં જેમને નિષેધ કરેલ છે તે શ્રત વગેરે શબ્દો છેડે છે તેથી હું ન લાગ્યો.
!! ૨ ૪.૪૬ अनाच्छादजात्यादेनवा ॥ २ । ४ । ४७ ॥ ટાંકવાનું સાધન” અર્થવાળા નામ સિવાયના અર્થાત વસ્ત્ર વગેરેના વાચક નામ સિવાયના જાતિવાચક નામ પછી બહુવીહિ સમાસમાં આવેલા # પ્રત્યયવાળા નામને સ્ત્રીલિંગમાં વાપરવું હોય તે શું વિકપે લાગે છે, આ વિધાનમાં પણ ત મિત ગાત અને પ્રતિપન શબ્દ સાથે બહુશ્રીહિ સમાસ ન હોવો જોઈએ.
રાજગરાજવી, શરબધા–શાંગર એટલે સાંગરીની ફળી– શીંગ-જેણીએ ખાધેલી તે સ્ત્રી.અહીં #ર શબ્દ જાતિવાચક નામ છે. વત્ર+જ+મા=વત્રછના વસ્ત્ર વડે જે ઢંકાયેલ છે તે અહીં વસ્ત્રવાચી
૨૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
