________________
માર્ગવ
સાધકો પોતાની પ્રવૃત્તિના માર્ગને વિશુદ્ધ કરી શકે અને ઋષિઓએ બતાવેલા માર્ગને મેળવી શકે. ૯
કુશલ કાર્યોની વારંવાર ટેવ રાખવાથી બુદ્ધિનો વિશેષ વિકાસ થાય છે અને એવી ટેવ ન રાખવાથી બુદ્ધિને ક્ષય થાય છે. કુશલ કાર્યોની ટેવવાળ માગ આમાની ઉન્નતિ માટે છે, અને એથી ઊલટો માગ આત્માની અાગતિ માટે છે. એમ માને એ બન્ને પ્રકારને બરાબર સમજીને પિતાના આત્માને પિતાની બુદ્ધિને વિશેષ વિકાસ થાય એવા પ્રકારની પ્રવૃત્તિમાં જોડવો જોઈએ. ૧૦
ઝાડને* એટલે તૃષ્ણાના અમુક એક પ્રકારને છેદવા કરતાં વનને એટલે મૂળભૂત તૃષ્ણને છેદી નાખે. ખરી રીતે, એ મૂળભૂત તૃષ્ણથી જ ભય પેદા થાય છે. વનને અને વનનાં વૃક્ષોને છેદી નાખી, હે ભિક્ષુઓ ! તમે વન વગરના તૃષ્ણા વિનાના–જ થઈ જાઓ. ૧૧
જયાં સુધી સ્ત્રી વિશેને પુરુષને આસક્તિભાવ અણુમાત્ર પણ છેદા નથી ત્યાં સુધી જેમ વાછરડાનું મને માતામાં જ ચાંટયું રહે છે, તેમ એ કામનાવાળા પુરુષનું મન સ્ત્રીમાં જ ચુંટયું રહે છે. ૧૨
* અહીંને “વન’ શબ્દ તૃષ્ણના મૂળનો ભાવ બતાવે છે અને ઝાડશબ્દ તૃષ્ણના પ્રકારોને ભાવ બતાવે છે. ભયંકર ગહન વન જેમ પ્રવાસીને મૂંઝવી નાખે છે, તેમ ભયંકરગાઢ તૃષ્ણ આ આત્માને મૂંઝવી નાખે છે; માટે “વન” અને “તૃષ્ણા”ની સમાનતા છે. માટે જ મૂળમાં તૃષ્ણને' બદલે “રા' શબ્દને મૂકેલો છે અથવા પાલિમહાવ્યાકરણમાં આવેલા (પૃ૦૪૦૪) “મોગ્ગદ્વાન ધાતુપાઠીમાં “વન’ ધાતુને “માગવાના” અર્થમાં મૂકેલ છે એટલે પણ “વન” શબ્દ “તૃષ્ણને સૂચક થઈ શકે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
WWW.jainelibrary.org
