________________
કેવલિભુક્તિવ્યવસ્થાપનદ્વાત્રિંશિકા/મ્લોક-૨૯
ભાવભુત્તિનગ્નવા=ભગવાનની ભુક્તિની લજ્જાથી ન તુન્તિ=તોષ પામતા નથી, તે–તેઓ નૃવેહ્રાપિ=મનુષ્યદેહથી પણ સન્નવા=લજ્જાને કારણે સવાશિવં= સદાશિવની દેહરહિત એવા અર્થાત્ નિત્યયુક્ત એવા અશરીરી ઈશ્વરની, મનન્તામ્=ઉપાસના કરો. ।।૨૯।।
૧૧૦
શ્લોકાર્થ :
તોપણ જેઓ ભગવાનની ભુક્તિની લજ્જાથી તોષ પામતા નથી, તેઓ મનુષ્યદેહથી પણ લજ્જાને કારણે સદાશિવની=નિત્યમુક્ત એવા અશરીરી ઈશ્વરની, ઉપાસના કરો. II૨હ્યા
* વેદાપિ અહીં પ થી એ કહેવું છે કે પરદ્રવ્યની પ્રવૃત્તિરૂપ ભુક્તિની લજ્જાથી જેઓ ભગવાનને વીતરાગ સ્વીકારતા નથી, તેઓ નૃદેહથી પણ લજ્જાને કા૨ણે નૃદેહધારી એવા તીર્થંકરને ઉપાસ્યરૂપે છોડીને સદાશિવને ઉપાસ્યરૂપે સ્વીકારે.
ભાવાર્થ :
ગ્રંથકારશ્રીએ અનેક યુક્તિઓ આપીને કવલભોજનમાં વીતરાગતાને કોઈ બાધ નથી, તેમ સ્થાપન કર્યું. આમ છતાં દિગંબરના મતના વચનથી વાસિત થયેલા વિચા૨કો માને છે કે વીતરાગને ૫દ્રવ્યની પ્રવૃત્તિ સ્વીકારવી લજ્જાસ્પદ છે. તેથી વીતરાગ એવા કેવલી આત્માથી પર એવા પુદ્ગલમાં પ્રવૃત્તિ કરે નહિ, માટે હજારો યુક્તિથી કેવલીને કવલભોજન સ્વીકારવામાં આવે તોપણ, આત્માને માટે લજ્જાસ્પદ એવી પરદ્રવ્યની પ્રવૃત્તિ સ્વીકારીને કેવલીને કવલભોજન છે, તેમ સ્વીકારવું ઉચિત નથી. તેને ગ્રંથકારશ્રી કહે છે -
આત્માને માટે જેમ પરદ્રવ્યની પ્રવૃત્તિ લજ્જાસ્પદ છે, તેમ દેહને ધારણ કરવો એ પણ લજ્જાસ્પદ છે, અને કેવલી નૃદેહને ધારણ કરે છે, તે પણ લજ્જાસ્પદ હોવાથી ખરેખર તો દેહરહિત એવા સદાશિવની ઉપાસના કરવી જોઈએ અર્થાત્ જે સદા પરદ્રવ્યના સંપર્કરહિત અનાદિથી મુક્ત છે, તેવા સદાશિવને ઉપાસ્ય તરીકે સ્વીકારવા જોઈએ; અને આમ સ્વીકારવાથી તીર્થંકરો ઉપાસ્ય સિદ્ધ થાય નહિ, કેવલી ઉપાસ્ય સિદ્ધ થાય નહિ, પરંતુ જેઓ ક્યારે પણ પ૨દ્રવ્યના સંસર્ગવાળા નથી, અનાદિશુદ્ધ છે, એવા ઉપાસ્યને સ્વીકારવાની દિગંબરોને આપત્તિ આવે. I૨૯લા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
