________________
યોગલક્ષણ દ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧૭-૧૮
૪૯ પરિણમન પામશે. જેમ ચરમાવર્ત બહારના જીવોને ઉપદેશાદિ સહકારી સામગ્રી મળે તોપણ તેઓમાં રહેલું સ્વરૂપયોગ્યત્વ ફળને સન્મુખ પરિપાક પામતું નથી, માટે તેઓમાં સ્વરૂપ યોગ્યત્વ છે પણ સહકારીયોગ્યત્વ નથી; પરંતુ તેઓ ચરમાવર્તમાં આવશે ત્યારે તેમનામાં રહેલું સ્વરૂપયોગ્યત્વ સહકારીયોગ્યત્વને પામશે અને ઉપદેશાદિ સામગ્રીના બળથી ફળસન્મુખ પરિપાક પામશે. ll૧૭ના શ્લોક :
नवनीतादिकल्पस्तच्चरमावर्त इष्यते ।
अत्रैव विमलो भावो गोपेन्द्रोऽपि यदभ्यधात् ।।१८।। અન્વયાર્થ :–
તે તે કારણથી તૃણાદિમાં ઘી આદિનું યોગ્યપણું હોવા છતાં પણ તૃણાદિમાંથી ઘીનો સંભવ નથી. તેમ અચરમાવર્તમાં યોગનો સંભવ નથી તે કારણથી, નવનીતવિ7:=માખણ આદિ જેવો ઘરમાવર્ત =ચરમાવત રૂધ્યતે ઇચ્છાય છે. અત્રેવ=અહીં જ=ચરમાવર્તમાં જ, વિરત્નો માવો-વિમલ ભાવ ઉત્કટ મિથ્યાત્વમોહનીયકર્મની મંદતાથી જવ્ય ભવના તીવ્ર અભિળંગના અભાવરૂપ વિમલ ભાવ થાય છે, ત્ય ન્ટિજે કારણથી જોરેન્દ્રોડપિ ગમ્યથા–ગોપેન્દ્રએ પણ કહ્યું છે. ૧૮ શ્લોકાર્ચ -
તે કારણથી માખણ આદિ જેવો ચરમાવર્ત ઈચ્છાય છે. અહીં જ અર્થાત્ ચરમાવર્તમાં જ, વિમલ ભાવ થાય છે, જે કારણથી ગોપેન્દ્રએ પણ કહ્યું છે. ll૧૮II ટીકા :
नवनीतादीति-नवनीतादिकल्पो=घृतपरिणामनिबन्धननवनीतदधिदुग्धादितुल्यः, तत् तस्मात्, चरमावर्त इष्यते, योगपरिणामनिबन्धनं, अत्रैव-चरमावर्त एव विमलो भावो भवाभिष्वगाभावाद् भवति । यद्गोपेन्द्रोऽपि अभ्यधाद् મવેત્તરે ૨૮ .
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
