________________
૪૬
દેશનાદ્વાáિશિકા/બ્લોક-૧૫ ટીકાર્ચ -
સર્વત્ર ....સમમિતિ | ભવ્યસમુદાયરૂપ સર્વત્ર જ હિતકારિણી પ્રવૃત્તિ કહેવાઈ છે – કેવા પ્રકારની પરિણતિથી હિતકારિણી પ્રવૃત્તિ કહેવાઈ છે? તે સ્પષ્ટ કરે છે -
અનુરૂપ એવી સમાપતિથી-ઉચિત એવી સર્વને અનુગ્રહ કરવાની પરિણતિથી હિતકારી પ્રવૃત્તિ કહેવાઈ છે.
ક્યાં અને કઈ રીતે હિતકારી પ્રવૃત્તિ કહેવાઈ છે? તે સ્પષ્ટ કરે છે – સંજીવની ચારના દગંતથી ચરમ એવા ભાવનાજ્ઞાનમાં હિતકારી પ્રવૃત્તિ કહેવાઈ છે. અહીંeભાવનાજ્ઞાનવિષયક સંજીવની ચારના દૃષ્ટાંતમાં આ ભાવાર્થ વૃદ્ધો વડે કહેવાય છે –
જે પ્રમાણે વિધાધરીના વચનથી પ્રાપ્ત કરાયો છે, કૃત્રિમ ગાયરૂપે કરાયેલા સ્વપતિના સ્વભાવલાભના ઉપાયભાવરૂપ સંજીવનીના સદ્દભાવને જેણે એવી, ત્યાં વટવૃક્ષની નીચે રહેલી સંજીવનીને વિશેષ કરીને નહીં જાણતી, વટવૃક્ષની નીચે રહેલી કોઈક સ્ત્રી વડે, તેને= સ્વપતિને, ત-પ્રદેશવર્તી સર્વ જ ચારો ચરાવાયો, અને અનુષંગથી=સર્વ ચારાના ચરવાના અનુષંગથી, સંજીવનીનો ઉપભોગ થવાને કારણે તે પુરુષ થયો.
વંત્રએ રીતે-પોતાના પતિને સંજીવની ચરાવવા અર્થે કોઈક સ્ત્રીએ જેમ સર્વ જ ચારો ચરાવ્યો અને અનુષંગથી સંજીવનીનો ઉપભોગ થયો એ રીતે, સર્વત્ર જ યોગ્ય જીવોમાં ભાવતાજ્ઞાન કૃપાપર થાય છે=ભાવનાજ્ઞાનવાળા પુરુષ કૃપા કરવામાં તત્પર થાય છે. વળી હિત યોગ્યતા નિયત સંભવે છેઃ શ્રોતારૂપ પુરુષની યોગ્યતાના અનુસાર હિત સંભવે છે. પા.
જ “સંવૃત્ત તિ'માં ‘રૂતિ’ શબ્દ કથાનકની સમાપ્તિ માટે છે, અને “યોતિનિયતસમવતિ'માં ‘તિ’ શબ્દ અહીં આ ભાવાર્થ વૃદ્ધો વડે ઉપદેશ અપાય છે, તેમ કહ્યું, તે કથનની સમાપ્તિ માટે છે. ભાવાર્થ :ભાવનાજ્ઞાનવાળા યોગીની પ્રવૃત્તિ :(૩) ભાવનાજ્ઞાન :- ચિન્તાજ્ઞાન થયા પછી યોગી ચિન્તાજ્ઞાનમાં થયેલા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
