________________
સાધકનું સમાધાન
તરફ વળી ત્યારે અકર્તા થયો અને દ્રષ્ટાના જે સત્ ચિત ને આનંદ તેનો ભોક્તા બન્યો, ત્યાં વિકલ્પ ટળ્યા, નિર્વિકલ્પ બન્યો.
અહો સદ્ગુરુ! આ પામરને, દ્રષ્ટાને ભૂલીને સૃષ્ટિને જોનારો, માનનારો, ભજનારો એ પામરને આપે પ્રભુ કર્યો, એ આપની કરુણા છે, કેમ ભૂલાય આપનો ઉપકાર ! અને હે પ્રભુ ! શેના થાળ ધરું આપના ચરણે ! સૃષ્ટિમાં ઊપજતા ને વિણસતા પદાર્થો દ્રષ્ટાને જોયા પછી મૂલ્ય હીન લાગ્યા.
પહેલા એ અણમોલ લાગતા હતા ને તે તારા ચરણે ધર્યાનો ગર્વ કરતા હતા. દ્રષ્ટાના સામ્રાજયમાં પ્રવેશ્યા પછી સૃષ્ટિનાં મૂલ્ય શાં ! અને મારી પાસે તો સૃષ્ટિ હતી, તમે દૃષ્ટિ આપી, દ્રષ્ટાને દેખાડયો. એ દ્રષ્ટાથી સૃષ્ટિ હીન છે. એ દ્રષ્ટાના દર્શન તમે કરાવ્યા. આતમરામને તમે ઓળખાવ્યો, તો હવે હું સૃષ્ટિનો મટી તારો બનું. મારા દ્રષ્ટા ને મારી સૃષ્ટિ તારા ચરણે અર્પણ કરું છું. આ દેહ, આ વાણી, આ ધન, આ વૈભવ, સર્વસ્વ તારા ચરણે ધરું છું અને દાસ બનું છું, શિષ્ય બનું છું. આ સદ્ગુરુની કૃપા છે. એ જ પ્રસાદ છે. એની ભક્તિમાં મુક્તિ છે. એ ભક્તિ એ જ શક્તિ છે અને એ જ મુક્તિની યુક્તિ છે એવી સંતોની ઉક્તિ છે, એની પુનરુક્તિ તે શાસ્ત્ર છે. બાકી તો વાણી માત્ર છે. આ જેને સમજાય તે પાત્ર છે, પુનિત થયેલું તેનું ગાત્ર છે. સકળ શાસ્ત્રનો આ છે મર્મ.
દ્રષ્ટા એટલે જોનારો. ચૈતન્ય મૂર્તિ ભગવાન આત્મા. દૃષ્ટિ એટલે જ્ઞાનદ્રષ્ટાની શક્તિ, દૃશ્ય એટલે જડ, પુદગલ, ઈન્દ્રિય ગમ્ય સ્થૂલ પદાર્થ, એને જ જોનારી દૃષ્ટિ, એમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે સૃષ્ટિ એટલે જગત. દ્રષ્ટાની દૃષ્ટિ દૃશ્યને વળગે છે ત્યારે ઊભો થાય છે સંસાર, સદ્ગુરુ દૃષ્ટિને દ્રષ્ટા તરફ વાળે છે. એ જ છે જીવનની સાધના.
પરમાત્મા એ જ પરમગુરુ છે. એના સતત સ્મરણથી સદ્ગુરુની પ્રાપ્તિ થાય સદ્ગુરુ આપે એ જ મંત્ર છે. એ જ મંત્રથી મન બંધાય છે માટે એ મંત્ર જપ એ જ સાધનાની શરૂઆત છે. મંત્ર એટલે જે શબ્દોમાં પરમાત્મા કેન્દ્રિત થાય છે અને જપ એટલે સતત અવિરત સ્મરણ. એ સ્મરણથી પાપનું મરણ થાય છે.
પુણ્યનું
છે.
૧૪૦
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org