________________
२३८ श्रीरायचद्र-जिनागमसंग्रहे
शतक २५.-उद्देशक ५. २०. [प्र०] पोग्गलपरियट्टा णं-पुच्छा । [उ०] गोयमा ! णो संखेजा पलिओवमा, णो असंखेजा पलिओवमा, अणंता पलिओवमा। ___. २१. [प्र०] ओसप्पिणी णं भंते ! किं संखेजा सागरोवमा० ? [उ०] जहा पलिओवमस्स वत्तवया तहा सागरोवमस्स वि।
२२. [प्र. पोग्गलपरियट्टे णं भंते । किं संखेजाओ ओसप्पिणि-उस्सप्पिणीओ-पुच्छा । [उ०] गोयमा । णो संखेजाओ ओसप्पिणि-उस्सप्पिणीओ, णो असंखेजाओ, अणंताओ ओसप्पिणि-उस्सप्पिणीओ । एवं जाव-सधद्धा ।
२३. प्रि० पोग्गलपरियट्टा णं भंते ! कि संखेजाओ ओसप्पिणि-उस्सप्पिणीओ-पुच्छा । [उ०] गोयमा णो संखेजाओ ओसप्पिणि-उस्सप्पिणीओ, णो असंखेजाओ, अणंताओ ओसप्पिणि-उस्सप्पिणीओ।
२४. [प्र०] तीतद्धा णं भंते! किं संखेजा पोग्गलपरियट्टा-पुच्छा । [उ०] गोयमा ! नो संखेजा पोग्गलपरियट्टा, नो असंखेजा, अणंता पोग्गलपरियट्टा । एवं अणागयद्धा वि; एवं सचद्धा वि।
२५. [प्र०] अणागयाधा णं भंते ! किं संखेजाओ तीतद्धाओ, असंखेजाओ, अणंताओ? [उ०] गोयमा ! णो संखेजाओ तीतद्धाओ, णो असंखेजाओ तीतद्धाओ, णो अणंताओ तीतद्धाओ। अणागयद्धा णं तीतद्धाओ समयाहिया, तीतद्धा णं अणागयद्धाओ समयूणा ।
२६. [प्र०] सधद्धा णं भंते ! कि संखेजाओ तीतद्धाओ-पुच्छा। [उ०] गोयमा ! णो संखेजाओ तीतद्धाओ, णो असंखेजाओ, णो अणंताओ तीयद्धाओ। सवद्धाणं तीयद्धाओ सातिरेगदुगुणा, तीतद्धा णं सवद्धाओ थोवूणए अद्धे ।
पुद्गलपरिवतों.
अवसर्पिणी.
पुद्गलपरिवर्त.
पुद्गलपरिवतो.
२०. [प्र०] हे भगवन् ! पुद्गलपरिवर्तो शुं संख्याता पल्योपमरूप छे-इत्यादि प्रश्न. [उ०] हे गौतम ! ते संख्याता पल्योपमरूप नथी, असंख्याता पल्योपमरूप नथी, पण अनंत पल्योपमरूप छे.
२१. [प्र०] हे भगवन् ! अवसर्पिणी शुं संख्याता सागरोपमो छे-इत्यादि प्रश्न. [उ०] हे गौतम ! जेम पल्योपमनी वक्तव्यता कही तेम सागरोपमनी पण वक्तव्यता कहेवी.
२२. [प्र०] हे भगवन् ! पुद्गलपरिवर्त शुं संख्याती उत्सर्पिणी अने अवसर्पिणीरूप छे-इत्यादि प्रश्न. [उ०] हे गौतम ! ते संख्याती के असंख्याती उत्सर्पिणी अने अवसर्पिणीरूप नथी, पण अनंत उत्सर्पिणी अने अवसर्पिणीरूप छे. ए प्रमाणे यावत्-सर्वाद्धा सुधी जाणवू.
२३. [प्र०] हे भगवन् ! पुद्गलपरिवर्तो शुं संख्याती उत्सर्पिणीओ अने अवसर्पिणीओ छे-इत्यादि प्रश्न. [उ०] हे गौतम ! ते संख्याती के असंख्याती उत्सर्पिणीओ अने अवसर्पिणीओ नथी, पण अनंत उत्सर्पिणीओ अने अवसर्पिणीओ छे.
२४. [प्र०] हे भगवन् ! अतीताद्धा-भूतकाळ ए शुं संख्याता पुद्गलपरितों छे-इत्यादि प्रश्न. [उ०] हे गौतम ! ते संख्याता के असंख्याता पुद्गलपरिवर्ती नथी, पण अनंत पुद्गलपरिवर्तो छे. ए प्रमाणे अनागत काळ अने सर्वाद्धा विषे पण जाणवू.
२५. [प्र०] हे भगवन् ! अनागताद्धा-भविष्यत्काळ शुं संख्याता *अतीताद्धारूप छे, असंख्याता अतीताद्धारूप छे के अनंत अतीताद्धारूप छे ! [उ०] हे गौतम ! भविष्यत्काळ संख्याता अतीताद्धा, असंख्याता, के अनंत अतीताद्धारूप नथी, पण अतीताद्धा-भूतकाळयी अनागताद्धा-भविष्यत्काळ एक समय अधिक छे अने भविष्य काळ करतां भूतकाळ एक समय न्यून छे..
२६. [प्र०] हे भगवन् ! सर्वाद्धा संख्याता अतीताद्धारूप छे-इत्यादि प्रश्न. [उ०] हे गौतम! संख्याता, असंख्याता के अनंत अतीताद्धारूप नथी, किंतु अतीताद्धा-भूतकाळ करतां सर्वाद्धा काईक अधिक बमणो छे, अने अतीताद्धा-भूतकाळ सर्वाद्धा करता काइक न्यून अर्धभागरूप छे.
अतीताद्धा.
अनागताद्धा.
सर्वात.
२५ * अतीताद्धाथी अनागताद्धा समयाधिक छे, कारण के अतीतकाळ अने अनागत काळ अनादिपणाथी अने अनन्तपणाथी समान छे, ते बन्नेनी बच्चे भगवंतनो प्रश्न समय छे अने ते अविनष्ट होवाथी अतीतकाळमां तेनो समावेश थतो नथी, पण अविनष्टत्व धर्मना साधर्म्यथी तेनो अनागत काळा समावेश थाय छे. माटे अतीतकाळथी अनागतकाळ समयाधिक छे, अने अनागत काळथी अतीतकाळ समय न्यून छे.
२६ । सर्वाद्धा अतीतकाळ करतां वर्तमान समय अधिक बमणो छे, अने अतीतकाळ सर्वाद्धा करता समय न्यून अर्ध भागरूप छे. अहिं कोइ आचार्य कहे छे के अतीतकाळथी अनागतकाळ अनन्त गुण छे, "तेणता तीअद्धा अणागयद्धा अनन्तगुणा" । अनन्त पुद्गल परावर्तरूप अतीताद्धा छे, तेथी अनन्तगुण अनागताद्धा छे. जो वर्तमान समये अतीतकाळ अने अनागत काळ सरखा होय तो वर्तमान समयनो अतिक्रम थतां अनागतकाळ एक समय न्यून थशे, अने पछी बे, त्रण, चार इत्यादि समयो घटता तेनुं सरखापणुं रहेशे नहि, माटे बन्ने काळ समान नधी, पण अतीतकाळथी अनागत काळ अनन्तगुण छे. तेथी अनन्त काळनो अतिक्रम थवा छतां तेनो क्षय यतो नथी." तेनो उत्तर ए छे के अतीतकाळ अने अनागत काळर्नु समानपणुं कहेवामां आवे छे ते अनादित्व अने अनन्तत्ववडे विवक्षित छे. जेम अतीतकाळनी आदि नथी, तेम अनागत काळनो अन्त नथी, माटे बन्नेनुं सरखापणुं छे.-टीका..
.www.jainelibrary.org.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only