________________
बावीसतिमं सयं । ताले-गट्ठिय-बहुवीयगा य गुच्छा य गुम्म वल्ली य । छद्दस वग्गा एए सढि पुण होंति उद्देसा ॥
पढमो वग्गो। १. [प्र०] रायगिहे जाव-एवं वयासी-अह भंते! "ताल-तमाल-तकलि-तेतलि-साल-सरला-सारगल्लाणं जावकेयति-कदलि-कंदलि-चम्मरुक्ख-गुंतरुक्ख-हिंगुरुक्ख-लवंगरुक्ख-पूयफल-खजूरि-नालएरीणं एएसि णं जे जीवा मूलत्ताए पक्कमंति ते णं भंते ! जीवा कओहिंतो उववजंति ? [उ०] एवं एत्थ वि मूलादीया दस उद्देसगा कायचा अहेव सालीणं, नवरं इमं नाणत्तं-मूले कंदे खंधे तयाए साले य एएसु पंचसु उद्देसगेसु देवो न उववजति । तिनि लेसाओ। ठिती जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं दसवाससहस्साई। उवरिलेसु पंचसु उद्देसएसु देवो उववजति।चत्तारि लेसाओ। ठिती जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं वासपुहुत्तं । ओगाणा मूले कंदे धणुहपुहुत्तं, खंधे तयाए साले य गाउयपुहुत्तं, पवाले पत्ते धणुहपुहुतं, पुप्फे हत्थपुहत्तं, फले बीए य अंगुलपुहत्तं । सवेसिं जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेजइभागं । सेसं जहा सालीणं । एवं एए दस उद्देसगा।
बावीसतिमे सए पढमो वग्गो समतो।
बावीशमुं शतक. १ ताल-तमालप्रमुख वृक्ष संबंधे दश उद्देशकना समुदायरूप प्रथम वर्ग, २ एकबीजवाळा वृक्ष संबंधे बीजो वर्ग, ३ जेना फळोमा घणां बीज छे तेवा बहुबीज वृक्षो संबंधे त्रीजो वर्ग, ४ रीगणी वगेरे गुच्छ वनस्पति विषे चोथो वर्ग, ५ सिरिय, नवमालिका वगेरे गुल्म वनस्पति विषे पांचमो वर्ग अने ६ वल्लि-पुंकली वगेरे वेल संबंधे रहो वर्ग-ए प्रमाणे दश दश उद्देशकना छ वर्ग अने तेना बधा मळीने साठ उद्देशको आ शतकमां कहेवामां आवशे.
प्रथम वर्ग. १.[प्र०] राजगृहनगरमां यावत्-[भगवान् गौतम ] आ प्रमाणे बोल्या के, हे भगवन् । ताड, तमाल, तक्कलि, तेतलि, साल, सरल-देवदार, सारगल्ल, यावत्-केतकी (केवडो), केळ, कंदली, चर्मवृक्ष, गुंदवृक्ष, हिंगुवृक्ष, लवंगवृक्ष, सोपारीनुं वृक्ष, खजूरी अने नाळीएरी-ए बधाना मूळपणे जे जीवो उपजे छे ते जीवो क्याथी आवीने उपजे छे! [उ०] शालिवर्गनी पेठे अहिं पण मूळादिक दश उद्देशको कहेवा. परंतु तेमा विशेष ए छे के, आ वृक्षना मूळ, कंद, स्कंध, छाल, अने शाखा-ए पांचे उद्देशकमां देवो आवी उपजता नथी, तेथी त्यां तेओने त्रण लेश्याओ होय छे. तेओनी स्थिति जघन्य अंतर्मुहूर्त अने उत्कृष्ट दश हजार वर्ष छे. अने बाकीना पांच उद्देशका देवो उत्पन्न थाय छे, माटे त्यां तेओने चार लेश्याओ होय छे. तेओनी स्थिति जघन्य अंतर्मुहूर्त अने उत्कृष्ट वर्षपृथक्त्व-वे वरसथी नव वरस सुधीनी होय छे. अवगाहना-शरीर प्रमाण मूळ अने कंदनी धनुषपृथक्त्व, तथा शाखानी गाउपृथक्त्व होय छे, प्रवाल अने पांदडानी अवगाहना धनुषपृथक्त्व, पुष्पनी हस्तपृथक्त्व भने बीजनी अंगुलपृथक्त्व उत्कृष्ट अवगाहना होय छे. ए बधानी जघन्य अवगाहना अंगुलना असंख्यातमा भागनी जाणवी. बाकी बधु शालिवर्गनी पेठे कहे. ए प्रमाणे ए दस उद्देशको कहेवा.
बावीशमा शतकमां प्रथम वर्ग समाप्त.
बगेरे वलयवर्ग.
गुंदरु ग-।
ताल तमाले तकलि तो( ते )यली साली (ले) य सारकत्ताणे। सरले जावति केतह कदली तह ध(च)मक्खे य ॥३ ॥ मुयरुक्ख हिंगुरुक्खे लवंगुरुक्खे य होइ बोद्धव्वे ॥३॥ पूर्यफली सज्जुरी बोहव्वा णालिएरी य ॥ ३७॥ जेयावने तहप्पयारा । सेत्तं वलया । जुओ प्रशा• पद १५.११
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org.
Jain Education International