________________
चउत्थो उद्देसो। १. [प्र०] कति णं भंते ! पुढवीओ पन्नत्ताओ? [उ०] गोयमा ! सत्त पुढवीओ पण्णताओ, तंजहा-१ रयणप्पमा, जाव-७ अहेसत्तमा।
२. प्र०] अहेसत्तमाए णं भंते ! पुढवीए पंच अणुत्तरा महतिमहालया जाव-अपइट्टाणे । तेणं जरगा छठ्ठीए तमाए पुढवीए नेरपाहतो १ मईततरा चेव, २ महाविच्छिन्नतरा चेव, ३ महावासतरा चेव, ४ महापइरिकतरा चेव; १ णो तहा महापवेसणतरा चेव, २ आइनतरा चेव, ३ आउलतरा चेव, ४ अणोमाणतरा चेव । तेसु णं नरपसु नेरतिया छट्ठीए तमाए पुढवीए नेरइपहितो १ महाकम्मतरा चेव, २ महाकिरियतरा चेव, ३ महासवतरा चेव, ४ महावेयणतरा चेव नो तहा १ अप्पकम्मतरा चेव, २ अप्पकिरियतरा चेव, ३ अप्पासवतरा चेव, ४ अप्पवेदणतरा चेव, १ अप्पडियतरा चेष, २ अप्पजुत्तियतरा चेव, १ नो तहा महवियतरा चेव, २ महजुइयतरा चेव । छट्ठीए णं तमाए पुढवीए एगे पंचूणे निरयावाससयसहस्से पण्णते, ते णं नरगा अहेसत्तमाए पुढवीए नरएहिंतो नो तहा महत्तरा चेव, महाविच्छिन्नतरा चेव ४, महप्पवेसणतरा चेव आइन्नतरा चेव ४ । तेसु णं नरएसु णं नेरतिया अहेसत्तमाए पुढवीए नेरइएहितो अप्पकम्मतरा चेव अप्पकिरियतरा चेव ४, नो तहा महाकम्मतरा चेव, महाकिरियतरा चेव ४ ।महड्डियतरा चेव महाजुइयतरा चेव, नो तहा अप्प
चतुर्थ उद्देशक.
नरकपृथिवी.
१.प्र०] हे भगवन् ! केटली नरक पृथिवीओ कही छे ? [उ०] हे गौतम! *सात पृथिवीओ कही छे. ते आ प्रमाणे-१ रत्नप्रभा, यावत्-७ अधःसप्तम पृथिवी.
१ नरयिकद्वार.
२. प्र०] हे भगवन्! अधःसप्तम नरकपृथिवीमां पांच अनुत्तर अने अत्यन्त मोटा नरकावासो यावत्-'अप्रतिष्ठान' सुधी कहेला छे, ते नरकावासो छट्ठी तमःप्रभापृथिवीना नरकावासोथी अत्यन्त मोटा, अतिविस्तारवाळा, घणा अवकाशवाळा; घणाजन रहित अने शून्य छे, परन्तु ते महाप्रवेशवाळा नथी, [अर्थात् छट्ठी नरक पृथिवीमां जेम घणा जीवोनो प्रवेश थाय छे, तेम सप्तम नरकपृथिवीमां घणा जीवोनो प्रवेश थतो नथी.] [घणा नारकोवडे) ते अत्यन्त संकीर्ण भने अत्यन्त व्याप्त नथी, अर्थात् ते नरकावासो घणा विशाल छे. ते नरकावासोमां रहेला नारको छटी तमा पृथिवीना नारकोथी महाकर्मवाळा, महाक्रियावाळा, महाआश्रववाळा अने महावेदनावाळा छे, परन्तु तेओ [छट्ठी नरक पृथिवीनी अपेक्षाए] अल्पकर्मवाळा, अल्पक्रियावाळा, अल्पआश्रववाळा अने अल्पवेदनावाळा नथी. ते नारको अत्यन्त अल्पऋद्धिवाळा अने अत्यन्त अल्पद्युतिवाळा छे; परन्तु ते महाऋद्धिवाळा अने महाद्युतिवाळा नथी. छट्ठी तमा नरकपृथिवीमां पांच न्यून एक लाख नरकावासो कहेला छे. ते नरकावासो सातमी नरकपृथिवीना नरकावासो करतां तेवा अत्यन्त मोटा अने महाविस्तारवाळा नथी, परन्तु ते महाप्रवेशवाळा अने नारकोवडे अत्यन्त संकीर्ण छे. ते नरकावासोमा नारको सातमी नरकपृथिवीना नारको करतां अल्पकर्मवाळा अने अल्पक्रियावाला छे, परन्तु तेवा अत्यन्त महाकर्मवाळा अने महाक्रियावाळा नथी. तेओ सप्तमनरकपृथिवीना नारकोथी महाऋद्धिवाळा अने महाद्युतिवाळा छे. परन्तु तेथी अल्पऋद्धिवाळा अने अल्पद्युतिवाळा नथी, छट्ठी तमा नरकपृथिवीना नरकावासो पांचमी धूमप्रभानरकपृथिवीना
१ *आ उद्देशकमा १३ द्वारो कहेला छे, ते या प्रमाणे-१ नैरयिक, २ स्पर्श, ३ प्रणिधि, ४ निरयान्त, ५ लोकमध्य, ६ दिशा-विदिशाप्रवह, ७ अस्ति कायप्रवर्तन, ८ अस्तिकायप्रदेशस्पर्शना, ९ अवगाहना, १० जीवावगाढ, ११ अस्तिकायनिषदन, १२ बहुसम अने १३ लोकसंस्थान,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org