________________
१९० श्रीरायचन्द्र-जिनागमसंग्रहे
शतक १०.-उद्देशक १. घेइंदियाण य पएसा । एवं आइल्लविरहिओ जाव आणदियाणं । जे अजीवा ते दुविहा पन्नत्ता, तं जहा-रूविअजीवा य अरूविराजीवा य। जे सविअजीवा ते चउबिहा पन्नत्ता, तं जहा-खंधा, जाव परमाणुपोग्गला। जे अरूविअजीवा ते सत्तविहा पन्नत्ता, तं जहा-१ नोधम्मत्थिकाए धम्मत्थिकायस्स देसे, २ धम्मत्थिकायस्स पएसा, एवं अहमत्थिकायस्स वि, जाव ६ आगासस्थिकायस्स पएसा, ७ अद्धासमए । विदिसासु नस्थि जीवा; देसे भंगो य होह सवत्थ ।
८.०] जमा णं भंते ! दिसा किं जीवा ? [उ०] जहा इदा तहेव निरवसेसा । नेरई य जहा अग्गेयी । वारुणी जहा इंदा। वायवा जहा अग्गेयी। सोमा जहा इंदा। ईसाणी जहा अग्गेयी। विमलाए जीवा जहा अग्गेयीए । अजीवा जहा इंदा । एवं तमाए वि. नवरं अरूवी छबिहा, अद्धासमयो न भन्नति ।
९. [प्र०] कति णं भंते! सरीरा पण्णत्ता ? [उ०] गोयमा ! पंच सरीरा पण्णत्ता. तं जहा-१ ओरालिए, जाव ५ कम्मए ।
१०. [प्र०] ओरालियसरीरे णं भंते ! कतिविहे पन्नत्ते ? [उ०] एवं ओगाहणासंठाणं निरसेसं भाणियचं, जाव, 'अप्पाबहुगंति । सेवं भंते !, सेवं भंते ! त्ति।
दसमसए पढमो उद्देसो समत्तो।
अनिद्रिय सुधी जाणवू. हवे जे अजीवो छे ते बे प्रकारना कह्या छे, ते आ प्रमाणे-रूपिअजीव अने बीजा अरूपिअजीव. जे रूपिअजीवो छे ते चार प्रकारना कह्या छे, ते आ प्रमाणे-१ स्कंधो, यावत् ४ परमाणुपुद्गलो. तथा जे अरूपिअजीवो छे ते सात प्रकारना कह्या छे, ते आ प्रमाणे-१ नोधर्मास्तिकायरूप धर्मास्तिकायनो देश, २ धर्मास्तिकायना प्रदेशो; ए प्रमाणे अधर्मास्तिकाय संबन्धे पण जाणवू; यावत् आकाशास्तिकायना प्रदेशो अने अद्धासमय. विदिशाओमां जीवो नथी, माटे सर्वत्र देशविषयक भांगो जाणवो.
वाम्या दिशा.
८. [प्र०] हे भगवन् ! याम्या (दक्षिण) दिशा शुं जीवरूप छे-इत्यादि पूर्ववत् प्रश्न. [उ०] हे गौतम ! जेम ऐन्द्री दिशा संबन्धे कधु (सू. ६) तेम सर्व अहीं जाणवू. जेम आग्नेयी दिशा संबन्धे कधु (सू. ७) ते प्रमाणे नैर्ऋती दिशा माटे जाणवू. जेम ऐन्द्री दिशा संबन्धे कयुं तेम वारुणी (पश्चिम) दिशा माटे जाणवू. वायव्यदिशाने आग्नेयीनी पेठे जाणवू. ऐन्द्रीनी पेठे सोम्या अने आग्नेयीनी पेठे ऐशानी दिशा जाणवी. तथा विमला-ऊर्ध्व दिशा-मां जेम आग्नेयीमां जीवो कह्या तेम जीवो अने ऐन्द्रीमां अजीवो कह्या तेम अजीवी जाणवा. ए प्रमाणे तमा-अधोदिशा-ने विषे पण जाणवं, परन्तु विशेष ए छे के, *तमा दिशामा अरूपिअजीवो छ प्रकारना छे, कारण के त्यां अद्धासमय (काल) नथी.
९. [प्र०] हे भगवन् ! शरीरो केटला प्रकारना कह्या छे! [उ०] हे गौतम ! शरीरो पांच प्रकारना कह्या छे, ते आ प्रमाणे१ औदारिक, [२ वैक्रिय, ३ आहारक, ४ तैजस] यावत् ५ कार्मण.
१०. [प्र०] हे भगवन् ! औदारिक शरीर केटला प्रकारे कडुं छे ? [उ०] हे गौतम ! अहिं सर्व अवगाहनासंस्थान' पद अल्पबहुत्व सुधी कहे. हे भगवन् ! ते एमज छे, ए भगवन् ! ते एमज छे, [एम कही यावत् भगवान् गौतम विहरे छे]
शरीरना प्रकार.
औदारिक शरीरना प्रकार.
दशमशते प्रथम उद्देशक समाप्त.
१-संठाणपदे नि-ग।
८. * समयनो व्यवहार गतिमान् सूर्यना प्रकाश उपर अवलंबित छे, ते (गतिमान् सूर्यनो प्रकाश) तमाने विषे नथी माटे त्या अदासमय (काल) नथी. यद्यपि विमलाने विषेपण गतिमान् सूर्य नो प्रकाश नहि होवाथी समयना व्यवहारनो संभव नथी, तो पण मेरुपर्वतना स्फटिककांडने विषे गतिमान् सूर्यना प्रकाशनो संक्रम थाय छे, तेथी त्यो समयव्यवहार होइ शके छे. टीकाकार.
१०.1 प्रज्ञा पद. २१. प. ४०७.२-४३३.२.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org