________________
शतक ८.-उद्देशक ५. भगवत्सुधर्मस्वामिप्रणीत भगवतीसूत्र.
८३ गस्स मेहुणस्स वि, शूलगस्स परिग्गहस्स वि, जाव अहवा करेंतं नाणुजाणइ कायसा। एवं खलु एरिसगा समणोवासगा मवंति, नो खलु परिसगा आजीविओवासगा भवंति।
१०. आजीवियसमयस्स णं अयमैटे-अक्खीणपंडिभोइणो सवे सत्ता; से हंता, छेत्ता, भेत्ता, लुपित्ता, विलुपित्ता, उद्दवइत्ता आहारं आहारेति । तत्थ खलु इमे दुवालस आजीवियोवासगा भवंति; तं जहा-१ ताले, २ तालपलंबे, ३ उचिहे, ४ संविहे, ५ अवविहे, ६ उदए, ७ नामुदए, ८ णम्मुदए, ९ अणुवालए, १० संखवालए, ११ अयंवुले, १२ कायरए-इञ्चेते दुवालसं आजीविओवासगा अरिहंतदेवतागा, अम्मा-पिउसुस्सूसगा, पंचफलपडिकंता, तं जहा-उंबरेहि, वडेहि, बोरोहिं, सतरोहिं, पिलक्खूहि; पलंडू-ल्हसुणकंदमूलविवजगा, अणिलंछिएहिं अणकभिन्नेहि गोणेहिं तसपाणविवजिएहिं वित्तहिं वित्ति कप्पेमाणा विहरंति । एए वि ताव एवं इच्छंति किमंग! पुण जे इमे समणोवासगा भवंति, जेसिं नो कप्पंति इमाई पन्नरस कम्मादाणाई सयं करेत्तए वा, कारवेत्तए वा, करेंतं वा अन्नं न समणुजाणेत्तए । तं जहा-इंगालकम्मे, वणकम्मे, साडीकम्मे, भाडीकम्मे, फोडीकम्मे, दंतवाणिज्जे, लक्खवाणिजे, केसवाणिजे, रसवाणिज्जे, विसवाणिजे, जंतपीलणकम्मे, निल्लंछणकम्मे, दवग्गिदावणया, सर-दह-तलागपरिसोसणया, असतीपोसणया । इच्चेते समणोवासगा सुक्का, सुक्काभिजातीया भवित्ता कालमासे कालं किच्चा अन्नयरेसु देवलोएसु देवत्ताए उववत्तारो भवंति।
११. [प्र०] कतिविहा णं भंते! देवलोगा पण्णता? [उ.] गोयमा! चउबिहा देवलोगा पण्णत्ता, तं जहा-भवणवासी, याणमंतरा, जोइसिया, वेमाणिया। सेवं भंते ! सेवं भंते । ति।
अट्ठमसए पंचमओ उद्देसओ समत्तो।
आपतो नथी' त्यां सुधी जाणवा. आ आवा प्रकारना श्रमणोपासको होय छे, पण आवा प्रकारना आजीविकना (गोशालना ) उपासको होता नथी.
१०. आजीविक (गोशालक )ना सिद्धांतनो आ अर्थ छे–'दरेक जीवो अक्षीणपरिभोगी-सचित्ताहारी छे, तेथी तेओ [लाकडी वगेरेथी] जाणीविकनो हणीने [ तरवार वगेरेथी] छेदीने, [शूलादिथी] भेदीने, [पांख वगेरेना कापवा वडे] लोप करीने [चामडी उतारवाथी ] विलोपीने अने
सिदान्तविनाश करीने खाय छे. [अर्थात् बीजा जीवो हननादिमां तत्पर छे ] पण आजीवकना मतमां आ बार आजीविकोपासको कह्या छे, ते आ आगीवकना पार प्रमाणे-१ ताल, २ तालप्रलंब, ३ उद्विध, ४ संविध, ५ अवविध, ६ उदय, ७ नामोदय, ८ नर्मोदय, ९ अनुपालक, १० शंखपालक, अमणोपासको. ११ अयंबुल अने १२ कातर-ए बार आजीविकना उपासको छे, तेओनो देव अर्हत् (गोशालक) छे, मातापितानी सेवा करनारा तेओ आ पांच प्रकारना फलने खाता नथी. ते आ प्रमाणे-१ उंबराना फल, २ वडना फल, ३ बोर, ४ सतरनां फल अने ५ पीपळाना फल. तेओ इंगळी, लसण अने कंदमूलना विवर्जक (त्यागी) छे. तेओ अनिलांछित (खसी नहि करायला), नहि नाथेला (नाक विधेला) एवा बळदो वडे त्रसप्राणीनी हिंसा विवर्जित व्यापार वडे आजीविका करे छे. ज्यारे ए गोशालकना श्रावको पण ए प्रकारे धर्मने इच्छे छे, तो पछी जे आ श्रमणोपासको छे तेओने माटे शुं कहेवू ! जेओने आ पंदर कर्मादानो स्वयं करवाने, बीजा पासे कराववाने अने अन्य भावकोने पर्य करनारने अनुमति आपवाने कल्पतां नथी. ते कर्मादानो आ प्रमाणे छे–१ अंगारकर्म, २ वनकर्म, ३ शकटकर्म, ४ भाटककर्म, ५ स्फोटककर्म, ६ दंतवाणिज्य, ७ लाक्षावाणिज्य, ८ केशवाणिज्य, ९ रसवाणिज्य, १० विषवाणिज्य, ११ यंत्रपीलनकर्म, १२ निलांछनकर्म, १३ दवाग्निदापन, १४ सरोवर, द्रह अने तलावनुं शोषण अने १५ असतीपोषण. ए श्रमणोपासको शुक्ल-पवित्र, अने पवित्रताप्रधान थइने मरणसमये काल करीने कोइ पण देवलोकमां देवपणे उत्पन्न थाय छे.
देवलोकन
११. प्र०] हे भगवन् ! केटला प्रकारना देवलोको कह्या छे ? [उ०] हे गौतम! चार प्रकारना देवलोको कह्या छे. ते आ प्रमाणे-भवनवासी, वानव्यंतर, ज्योतिष्क अने वैमानिक. हे भगवन् ! ते ए प्रमाणे छे, हे भगवन् ! ते ए प्रमाणे छे. [एम कहीने यावद् भगवान् गौतम विहरे छे.]
अष्टम शतके पंचम उद्देशक समाप्त.
1-मढे पञ्चत्ते छ। २ -परिभोइ-क। ३ नमुदए । ४ छेत्तेहिं क ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org