________________
२७०
श्रीरायचन्द्र-जिनागमसंग्रहे
शतक २.-उद्देशक ४.
द्रियनो छे. मसर शब्दना बे अर्थ छ-मसूर एटले एक जातवें आसन अथवा मसूर एटले एक जातनुं धान्य, (धान्यपक्षे अहीं सरखामणीमां मसूरनी डाळ लेवानी
छे.) सजाया जेवो घाट जिडेंद्रियनो छे. अतिमुक्तकचंद्रनी जेवो घाट नासिकेंद्रियनो छे. अतिमुक्तकचंद्र एटले एक जातना फुलनी पांखडी. स्पर्शाईदियनो दियोनी जाडाइ घाट अनेक प्रकारनो छे. [ 'बाहलं'ति ] इंद्रियोनी जाडाइ कहेवी. ते आ रीतेः-बधी इंद्रियो, आंगळना असंख्येयभाग जेटली जाडी छे. 'पोहत्तंति]
बने पहोलाइ. इंद्रियोनी पहोळाइ कहेवी. ते आ प्रमाणे:-कणेंद्रिय, नेत्रंद्रिय अने नासिकेंद्रियनी पहोळाइ आंगळना असंख्य भाग जेटली छे. जिहाइंद्रियनी पडोळाड प्रदेशो. अवगाद. बेथी नव आंगळ जेटली छे. अने स्पर्शइंद्रियनी पहोळाइ शरीर जेटली छे. [ 'कइपएस' त्ति ] पांचे इंद्रियो, अनंत प्रदेशथी बनेली छे. 'ओगादे'त्ति
ते इंद्रियोः असंख्येय प्रदेशमा अवगाढ छे. [ 'अप्पाबहु'त्ति ] नेत्रइंद्रियनी अवगाहना सौथी थोडी छे. तेथी संख्यातगणी अवगाहनावाळी कर्णइंद्रिय
अने नासिकेंद्रिय क्रमपूर्वक छे. तेथी जिलाइंद्रिय असंख्येयगणी अवगाहनावाळी छे. अने तेना करतां स्पर्शइंद्रिय संख्येयगणी अवगाहनावाळी छे. स्पृष्ट भने प्रविष्ट. इत्यादि. ['पुट-पविट 'त्ति ] नेत्र सिवायनी बीजी बधी इंद्रियो अडकेला अने प्रविष्ट थएला विषय- ग्रहण करे छे. [ विसय त्ति] बधी इंद्रियोनो विषय. विषय ओछामा ओछो आंगळना असंख्य भाग जेटलो छ अर्थात् ओछामा ओछु आंगळना असंख्येय भाग जेटले रहेला विषयने ते इंद्रियो जाणी
शकेले. हवे वधारेमा वधारे ते इंद्रियोनो विषय जणाबे छे:-कर्णइंद्रियनो वधारमा वधारे विषय बार योजननो छ अर्थात् वधारेमा वधारे बार योजनथी आवेला शब्दने कर्णइंद्रिय सांभळी शके छे. नेत्रइंद्रियनो वधारेमां वधारे विषय लाख योजन करतां वधारे छे-लाख योजन जेटले दूर रहेला पदार्थने ते जाणी (जोइ ) शके छे. अने बाकी बधी इंद्रियोनो वधारमा वधारे नव योजन जेटलो विषय छे–नव योजन जेटले दूर रहेला पदार्थने ते इंद्रियो, ओळखी शके छे. ['अणगारे 'त्ति समुद्धातवाळी दशामा रहेल मुनिना निर्जरापुद्गलोने छद्मस्थ मनुष्य जोइ शकतो नथी. ['आहारे ति नारको
वगेरे ते निर्जरापुद्गलोने जोइ के जाणी शकता नथी, पण तेन खाय छे. ए प्रमाणे घेणुं कहेवानुं छे. आ उद्देशकने अंते शुं छे ? ते वातने हवे जणावे अलोकने योग छे, आ उद्देशकने छेडे अलोक संबंधी सूत्र छे. अने ते आ छ:-"हे भगवन्! अलोकने कोण अडकेलं छे? अने केटला कायो अलोकने अडकेला अबक्यु। छे? हे गौतम ! अलोकने धर्मास्तिकाय अने यावत्-आकाशास्तिकाय अडक्या नथी. पण तेने आकाशास्तिकायनो देश अने प्रदेशो अडक्या छे. तेने
पृथिवीकाय अडक्यो नथी यावत्-तेने अद्धासमय पण अडक्यो नथी. ते एक अगुरुलघुरूप अजीवद्रव्यदेश छे अने अनंत अगुरुलघु गुणोथी संयुक्त छे. तथा अनंत माग ऊन सर्वाकाशरूप छे. अलोकने धर्मास्तिकाय तथा पृथिवीकाय वगेरे अडक्या नथी, तेनुं कारण ए के, तेओ त्यां नथी. तथा अलोकने आकाशास्तिकायना देश, प्रदेश वगेरे अडक्या छे तेनुं कारण ए के, ते त्यां छे. तात्पर्य ए के, अलोक, एक अजीवद्रव्यदेशरूप छे, कारण के ते, आकाशद्रव्यनो एक देश छे.
बेडारूपः समुद्रेऽखिलजलचरिते क्षारभारे भवेऽस्मिन् , दायी यः सगुणानां परकृतिकरणाद्वैतजीवी तपस्वी। अस्माकं वीरवीरोऽनुगतनरवरो वाहको दान्ति-शान्त्योद, दद्यात् श्रीवीरदेवः सकलशिववर मारहा चाप्तमुख्यः॥१॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org