________________
शतक १.देशक ८.
२६९. उ० – गोयमा ! जे भविए णिसिरणयाए, नो विद्धंसणयाए वि, नो मारणयाए वि तिहिं. जे भविए णिसिरणताए वि, विदंसणता वि, जो मारणाए उहिं. जे मविए गिसिरणयाए वि, विद्धंसणयाए वि, मारणताए वि, तावं च णं से पुरिसे जावपंचहि किरियाहि पु. से तेणद्वेणं गोषमा सिच तिकिरिए, सिय चउकिरिए, सिय पंचाकरिए.
भगवत्सुधर्मस्वामिप्रणीत भगवतीसूत्र.
२७० प्र० - पुरिसे णं भंते! कच्छंसि वा, जाव - अण्णतरस मिस्स बहाए आपतकष्णायतं उसुं आयामेता पिड़ेगा, अण्णे य (अन्नयरे ) से पुरिसे मग्गतो आगम्म सयपाणिणा, असि - णा सीसं. छिंदेज्जा, से य उसू ताए चैव पुव्वायामणयाए तं मियं विपेज से मंते । पुरिसे किं मियवेरेणं पुट्टे । पुरिसवेरेणं पुढे
,
२७०. उ० – गोयमा ! जे मियं मारेति, से मियवेरेणं पुढे. जे पुरिसं मारेइ, से पुरिसपेरेण पुढे.
!
२७१. ५० से गद्वेगं भते । एवं युवइ 'जाव से पुरिसवेरे पुढे?
',
२७१. उ० से पूर्ण गोवमा कमाणे कडे, संघियमाणे संघिते, णिवत्तिज्जमाणे निव्यत्तिते, निसरिज़माणे णिसिद्धे त्ति वत्तव्वं सिया ? “हंता, भगवं ! कज्जमाणे कडे, जाव- णिसिट्टे ति वत्तव्यं सिया”. से तेणद्वेणं गोयमा ! जे मियं मारेइ, से मियवेरेणं पुढे. ये पुरिसं मारेति, से पुरिसवेरेणं पुढे. अंतोन्हं मासाणं मरइ, फाइयाए, जाच-पंचहि किरियाहि पुढे चाहिछन् मासाणं मरइ, काइयाए, जाव - पारियावणियाए चउहिं किरियाहिं पुट्ठे .
-
२७२. प्र० पुरिसेनं भते पुरिसं सत्तीए समभिसे, सयपाणिणा पा से असणा सीसं छिंदेव्हा रातो णं भंते से पुरिसे कतिफिरिए ?
Jain Education International
१९.३
२६९. उ०—हे गौतम! ज्यां सुधी ते पुरुष बाणने फेंके छ, पंण मृगने विधतो नथी, तेम मृगने मारतो नंथी, त्यां सुधी पुरुष प्रण क्रियावालो कहेलाय. ज्यां सुधी ते पुरुष वाणने फेंके छे अने मृगने विंधे छे. पण मृगने मारतो नथी त्यां सुधी ते पुरुष चार क्रियावालो कहेवाय अने ज्यां सुधी ते पुरुष बाणने फेंके छे, मृगने विंधे छे अने मृगने मारे छे त्यां सुधी ते पुरुष पांच क्रियावालो कहेवाय. माटे हे गौतम! ते हेतुथी कदाच प्रण क्रि • यावाळो, कदाच चार क्रियावाळो अने कदाच पांच क्रियावाळो कहेवाय.
२७० प्र०—हे भगवन् ! पूर्व प्रकारचाळो कोई एक पुरुष कच्छमां यावत्-कोई एक मृगना व माटे कान सुची खांबा करेला बाणने प्रयत्नपूर्वक खेंचीने उभो रहे. अने बीजो कोइ पुरुष पाछळथी आवीने ते उभेल पुरुषनुं माथु पोताना हाथथी तरावडे कापी नाखे पछी ते गाण पूर्वना खेचाणाथी उडळीने ते मृगने बिंधे. तो हे भगवन्! शुं ते पुरुष भुगना वैरथी सृष्टछे के पुरुषना वैरथी स्पृष्ट छे?
.
२७० उ० - हे गौतम! जे पुरुष मृगने मारे छे, ते पुरुष मृगना वैरथी स्पृष्ट छे अने जे पुरुष पुरुषने मारे छे ते पुरुष पुरुषना [बैरथी स्पृष्ट.
२७१. प्र० - हे भगवन् ! तेनुं शुं कारण के, 'यावत्-ते पुरुष पुरुषना वैरथी स्पृष्ट छे'
?
२७१. उ०—हे गौतम! ते निश्चित छे के, करातुं होय ते करायुं कहेवाय, संधातुं होय ते संधायुं कहेवाय, वळातुं होय ते वळायुं कहेवाय अने फेंकातुं होय ते फेंकायुं कहेवाय ? "हा, भगवन् ! करातुं होय ते करायुं कहेवाय अने यावत् - फेंकातुं होय ते फेंकायुं कड़ेयाय" माटे हे गौतम! ते हेतुथी जे भुगने मारे ते युगना वैरथी पृष्ट कहेवाय अने जे पुरुषने मारे ते पुरुपना बैरंधी स्पृष्ट कहेवाय. अने जो मरनार छ मासनी अंदर मरे तो मारनार पुरुष कायिकी यावत्-पांच क्रियाओथी स्पृष्ट कहेवाय अने जो मरनार छ मास पछी मरे तो मारनार जण कायिकी यावत् पारितापनिकी क्रियाथी–चार क्रियाओथी स्पृष्ट कहेवाय.
२७२. प्र० - हे भगवन् ! कोइ एक पुरुष बीजा पुरुषने बरछीवडे मारे, अथवा पोताना हाथे तरवारवडे ते पुरुषतुं माधु कापी नाले, तो से पुरुष केटली क्रियावालो कहेबा
"
,
१. मूलच्छायाः गौतम । यो भन्यो निर्जनतया नो विगतवाऽपि मी मारणतयाऽपि तिसृभिः यो भन्यो निसर्जनतयाऽपि विध्वंसन तयाऽपि नो मारणतया चतसृभिः, यो भव्यो निसर्जनतयाऽपि विध्वंसनतयाऽपि मारणतयाऽपि तावच स पुरुषो यावत् पश्चभिः क्रियाभिः स्पृष्टः • तत् तेनाऽर्थेन गौतम ! स्यात् त्रिक्रियः स्यात् चतुष्क्रियः स्यात् पञ्चक्रियः पुरुषो भगवन् ! कच्छे वा, यावत्-अन्यतरस्य मृगस्य वधाय आयतकर्णाऽऽयतम् इषुम्-आयम्य तिष्ठेत्, अन्यश्च स पुरुषो मार्गतः ( पश्चात् ) आगत्य खकपाणिना, असिना शीर्ष छिन्द्यात्, स च इषुः तथा चैव पूर्वाऽऽयमनतया तंमृगं विध्येत् स भगवन् | पुरुषः किं मृगवैरेण स्पृष्टः ? पुरुषवेरेण स्पृष्टः ? गौतम ! यो मृगं मारयति स मृगवैरेण स्पृष्टः, यः पुरुपं मारयति स पुरुषर्वरेण स्पृष्टः. तत् केनाऽर्थेन भगवन् । एवम् उच्यते यावत् पुरुषरे स्पृष्टः किमाहतम् संधीयमानं संहितम् नियमानं नितिम निसृज्यमानं निसृष्टम् इति वक्तव्यं स्यात् ? " हन्त, भगवन् । क्रियमाणं कृतम्, यावत् निसृष्टम् इति वक्तव्यं स्यात्." तत् तेनाऽर्थेन गौतम ! यो मृगं मारयति स मृगवैरेण स्पृष्टः, यः पुरुषं मारयति स पुरुषवैरेण स्पृष्टः, अन्तः पण्णां मासानां म्रियते कायिक्या, यावत् पञ्चभिः क्रियाभिः स्पृष्टः बहिः षण्ण मासानां म्रियते कायिक्या, यावत् पारितापनिक्या चतसृभिः क्रियाभिः स्पृष्टः पुरुषो भगवन् ! पुरुषं शक्त्या समभिध्वंसेत, खकपाणिना वा, सोऽसिना शीर्ष छिन्द्यात् ततो भगवन् । स पुरुषः कतिक्रियः ?:- अनु०
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org