________________
વેદનું પ્રામાણ્ય નક્કી કરવું મુશ્કેલ છે अर्थप्रतीतिजनक प्रमाणमिति वर्णितम् । विकल्पमात्रमूलत्वान्नाथ शब्दाः स्पृशन्त्यमी ॥ अर्थों निरूप्यमाणश्च को वा शब्दस्य शक्यते । वक्तुं न जातिर्न व्यक्तिर्न तद्वान्नाम कश्चन ।। सम्बन्धोऽप्यस्य नार्थेन नित्योऽस्ति समयोऽथ वा । शक्यः सन्नपि वा बोद्धमर्थे कथमतीन्द्रिये ।। वाक्यार्थोऽपि न निर्णेतुं पार्यते पारमार्थिकः । नियोगभावनाभेदसंसर्गादिस्वभावकः ॥ तत्प्रतीत्यभ्युपायश्च किं पदार्थः पदानि वा । वाक्यं वा व्यतिषक्तार्थ स्फोटो वेति न लक्ष्यते ॥ सिद्धायामपि तद्बुद्धौ तस्या द्रढिमकारणम् । नित्यत्वमाप्तोक्तत्वं वा न सम्यगवतिष्ठते । पदे नित्येऽपि वैदिक्यो रचनाः कत्तपूर्विकाः । नित्या वा कृतकत्वेऽपि कृताः केनेति दुर्गमम् ॥ कर्ताऽस्ति स च निर्द्वन्द्वः स चैकः स च सर्ववित् । स च कारुणिको वेति प्रतिपत्तुं न शक्यते ॥ परस्परविरुद्धाश्च सन्ति भूयांस आगमाः । तेषां कस्येश्वरः कर्ता कस्य नेति न मन्महे ।। वेदे दोषाश्च विद्यन्ते व्याघातः पुनरुक्तता। फलस्यानुपलम्भश्च तथा फलविपर्ययः ॥ कीदृशश्चार्थवादानां विरुद्धार्थाभिधायिनाम् । मन्त्राणां नामधेयादिपदानां वा समन्वयः ॥ सिद्धकार्योपदेशाच्च वेदे संशेरते जनाः । किमस्य कार्ये प्रमाण्यं सिद्धेऽर्थे वोभयत्र वा ॥ तेन वेदप्रमाणत्वं विषमे पथि वर्तते । जीविकोपायबुद्धया वा श्रद्धया वाऽभ्युपेयताम् ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
