________________
આગમનું દિગ્દર્શન
[પ્રકરણ મંg તમાઇટ્ટિ, guળ ગ” –સ. ૧૫, ઉ. ૯; સુઇ ૫૫૭
આમાં કપાય, મજજાર અને કુફડ શબ્દ જે વપરાયા છે તે ઉપલક દૃષ્ટિએ વિચારતાં કબૂતર, બિલાડી અને કૂકડે એ અર્થવાચક છે, પણ આ પ્રસંગ અહિંસાના અનન્ય અને સાચા આરાધક અને ઉપદેશકને અંગેન-શ્રમણોને કેવળ પ્રવૃત્ત માંસ લેવાની ના નહિ પાડનારા પણ નિવૃત્ત માંસ માટે પણ તેમજ કહેનારા અને નિયમો ઘડનારા જ નહિ પણ બરાબર પાળનારાને અંગેનો છે, એ વાત ધ્યાનમાં લેતાં તેમજ એ શબ્દોના કુષ્માણ્ડ (કાળું ), એક જાતનો વાયુ અથવા વિરાલિક નામની વનસ્પતિ અને બીજપૂરક (બીજોરું) એમ અન્ય અર્થે પણ થાય છે અને તેનું નિઘટ્ટ અને સુશ્રુતસંહિતા (૪૬) સમર્થન કરે છે ત્યારે આમ અનુવાદ થાય ખરે ?
મહાપરિનિમ્બાણ સુરંતમાં “સૂકરમદવ” શબ્દ વપરાય છે. એને અર્થ “સૂવરનું સૂકું માંસ ન કરતાં “એક જાતની વનસ્પતિ' એમ કરવાનું છે એમ ભાં. પ્ર સં. મંચના “રમૈય મહેસવ અંક ( Vol. XXIII )High (Fa chow ) “Sūkaramaddava and the Buddha's death ". 01142011 પૃ. ૧૩૩માં પ્રતિપાદન કર્યું છે. તેમણે એ વાત સ્પષ્ટ કરી છે કે બુદ્ધ પોતાના ભિક્ષુઓને માંસ અને મત્સ્ય ખાવાની અનુજ્ઞા આપી છે એ ખરું, પણ અહીં તો આ સૂકરમદ્દવનો અર્થ “કઈ છે કે fungus” છે.
જૈન આગમ અઢાર “દેશી ભાષાના મિશ્રણરૂપ “અદ્ધમાગણી ભાષામાં રચાયા છે એટલે જે શબ્દો દેશાન્તરમાં ભિન્ન અર્થમાં વપરાતા હોય તેવા પણ અહીં વપરાયેલા મળી આવે તેમાં નવાઈ નથી. ન્યાયમંજરી (૪)માં “ચર ” શબ્દનો અર્થ દાક્ષિણા એદન અર્થાત ભાત કરે છે એમ કહેવાયું છે. પંજાબમાં મકાઈને “કૂકડી” અને મહારાષ્ટ્રમાં એક ખાદ્ય પદાર્થને “ચકલી” કહે છે. ગુજરાતી ભાષામાં જોડે, પોપટી, સમડી ઈત્યાદિ “પ્રાણ” વાચક શબ્દોના બીજા પણ અર્થ છે. ઈશુ ખ્રિસ્ત માં એના લેખક કિશોરલાલ ઘનશ્યામલાલ મશરૂવાળા પૃ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
