________________
કરમું ! હસયાલય
૧૬૫ સ્વામીના શિષ્ય પ્રભવસ્વામી ઈ. સ. પૂર્વ ૪૧૩માં કે એની આસપાસમાં જૈન સંધના નાયક બન્યા. એમના પછી એમના શિષ્ય શવ્યંભવ (સેજજે ભવ)સૂરિ ઈ. સ. પૂર્વે ૪૦૭માં કે એની આસપાસમાં નાયક બન્યા. એઓ ચૌદ પુદ્ગના ધારક હતા. એમણે એમના પુત્ર મનગ(મનક) માટે દસયાલિયની યોજના કરી. આના રચના વર્ષ તરીકે વીરસંવત ૭૨(ઈ. સ પૂર્વે ૪૫૫)ને ઉલ્લેખ કરાય છે. આમાં દસ અઝયણે છે. તેમાં પાંચમાને બે ઉદ્દેસઅ અને નવમાને ચાર ઉદ્દેસ છે; બાકીનાંને ઉદેસા નથી. ચેથા અજઝયણના પ્રારમ્ભને ભાગ ગદ્યમાં છે; નવમા અઝયણના ચોથા ઉદ્યસામાં કેટલાક ભાગ ગદ્યમાં તો કેટલેક પદ્યમાં છે; બાકીની તમામ કૃતિ પદ્યમાં છે. આપણે આનાં અજઝયણનાં નામ એના વિષય સહિત નાંધીશું.
(૧) દુમપુડ્યિા (મપુષ્પિકા)–ઝાડના ફૂલમાંથી ભમરે રસ ચૂસી લે છતાં તેને ઈજા ન કરે તેમ શ્રમણ તે એ વાત અહીં કહેવાઈ છે. પહેલા પદ્યમાં અહિંસા, સંયમ અને તપને ધર્મનાં અંગ ગણાવાયાં છે અને આ ધર્મની પ્રશંસા કરાઈ છે. (૨) સામણુપુલવગ (શ્રામપૂર્વક)–ઈચ્છાઓ ઉપર વિજય મેળવવાથી અને ભેગથી વિરક્ત રહેવાથી સાધુતા પમાય છે. છ ને આઠમા પદ્યમાં “અગધણ” અને “ગધણ” સપને અને નવમામાં “હા” નામની વનસ્પતિને ઉલ્લેખ છે. (૩) ખુફિયાયાકહા (ટ્યુલિકાચારકથા )- સાધુને ન આચરવા જેવી ત્રેપન બાબતે દર્શાવાઈ છે. આને આહાર, પ્રસાધન, ક્રીડા ઈત્યાદિ સાથે સમ્બન્ધ છે. આઠમા પદ્યમાં સાત જાતના મીઠાને ઉલ્લેખ છે. (૪) છજજીવણિયા (ષડૂછવનિકા)–આનું બીજું નામ “ ધમ્મપણુતિ' છે. આમાં છ જવનિકાનું તેમજ પાંચ મહાવ્રતનું સ્વરૂપ અપાયેલું છે. અન્તમાંનાં ૧૩૨૫ પદ્યોમાં આત્મોન્નતિનાં પર્નાથિયાં સમજાવાયાં છે. (૫) પિંડેસણુ (પિચ્છેષણ)–ભિક્ષા માટે જતી વેળા રાખવાની સાવધાનતા અને નિરવઘ આહારગ્રહણની વિધિ સમજાવાઈ છે. ૧ વીરસંવત ૩૬માં જન્મેલા આ શ્રુતકેવલી વીરસંવત્ ૧૮માં સ્વર્ગ સંચર્યા. જુઓ જે. સા. સં. ઈ. (પૃ. ૩૨). ૨ જુઓ આ અઝયણુ તેમજ એની નિત્તિ (ગા. ૧૬).
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
