________________
ચૌદમું 1
પચપ ને જીયક પ
૧૫૩
જણ અપાઇ છે. આમ આ તેમજ બીજા ધ્યેયસુત્ત સાધુસધના નિયમન અન્યરૂપ છે.
વિવરણાદિ-વવહાર ઉપર ભદ્રબાહુસ્વામીએ જે નિજવ્રુત્તિ રચી હતી તે એના ઉપરના ભાસમાં ભળી ગઇ છે. ઉ. ૧૦, પુત્ર ૪૫૦માં કાંચનપુરમાં રેલ આવ્યાની વાત છે. આ ભાસ મલયગિરિસૂરિષ્કૃત ટીકા સહિત છપાયેલુ છે. વવહાર ઉપર ચણ્ણિ છે અને ગુજરાતીમાં વિ. સ. ૧૫૭૩ પૂર્વે રચાયેલા ટમ્મે છે. આ ધ્યેયસુત્તને હિંદી સારાંશ શીઘ્રોધ ( ભા, ૨૧ )માં છપાયા છે.
<<
પચક્ર૫ ( પંચકલ્પ )—કેટલાકનું કહેવુ છે કે પંચકલ્પ એ કલ્પના ભાસનું એક અંગ છે અને કાઇક કારણુસર એની સ્વતંત્ર ગણના કરાય છે કે જે હકીકત એનિશ્રુત્તિ અને પિડનિન્નુત્તિના સમ્બન્ધમાં જોવાય છે. જૈન ગ્રંથાવલી( પૃ. ૧૬ )માં કહ્યું છે કે - પંચકલ્પનું મૂલ સંવત્ ૧૬૧૨ સુધી મેાજીદ હતું, પણ હાલમાં તે ગુમ થયું છે. ’ પંચકપ્પ ઉપર એ ભાસ છે. તેમાંનુ મેઢુ ભાસ ( બૃહદ્ભાષ્ય ) સંધદાસ ક્ષમાશ્રમણની કૃતિ છે. પંચકલ્પ ઉપર સૃષ્ણુિ રચાઇ છે.
જીય૫ ( જીતક૯૫ )-ધ્યેયસુત્તની સંખ્યા છની ગણાવા માંડી ત્યાર બાદ પંચકલ્પ લુપ્ત થયેલું જણાતાં એની જગ્યાએ યકષ્પને ઉલ્લેખ ખ કરાવા લાગ્યો. આ જિનભદ્ર ક્ષમાશ્રમણે મરહડ્ડીમાં ૧૦૩ ગાથામાં રચેલી કૃતિ છે. આમાં દસ પ્રકારના પ્રાયશ્ચિત્તોનુ, નહિ બહુ ટૂંકું કે નહિ બહુ લાંબુ એવુ નિરૂપણ છે. આના ઉપર સ્નેપત્ત પભાસ છે
૧ . ૩ની આ ટીકાનાં પત્ર ૮, ૯ આ ને પર અ-આ માં અને ઉ. જુની આ ટીકાનાં પત્ર ૩૮આ-૩ અમાં અને ઉ.૩ની આ ટીકાના પત્ર ૬૭ (?)માં એકેક કથા છે. તેમાં પહેલા ચાર લૌકિક છે અને પાંચની ધાર્મિક છે. એ પાંચેને સારાંશ પુ, ક.માં અપાયેા છે. ૨ જુએ પૃ. ૧૮૭. વિયારસાર( ગા. ૩પર )માં તેમજ સિદ્ધાન્તાગમસ્તવ( લેા. ૩૬ )માં પંચકલ્પના સ્વતન્ત્ર ગ્રન્થ તરીકે ઉલ્લેખ છે. વિશેષમાં સિદ્ધાન્તામાં છ, સાત, દસ, વીસ અને મેતાલીસ એટલા પ્રકારના કલ્પના વિસ્તાર કરનાર તરીકે એને નિર્દેશ છે. ૪ જીત' એટલે આચાર. ૫ આ ભાસમાંની ૨૬૦૬ ગાથાઓ પૈકી કેટલીક કમ્પના, વવહારના અને પંચકલ્પના ભાસની તેમજ પિડનિવ્રુત્તિની ગાથાએ સાથે અક્ષરશ· સરખાવી શકાય તેમ છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
