________________
અગિયારમું ] પણgવશુ
૧૨૯ ત્વ), (૪) સ્થિતિ, (૫) વિશેષ (પર્યાય), (૬) વ્યુત્ક્રાન્તિ (૨ઉપપાવતના), (૭) ઉદ્ઘાસ, (૮) સંજ્ઞા, (૯) નિ, (૧૦)
ચરમ, (૧૧) ભાષા, (૧૨) શરીર, (૧૩) પરિણામ, (૧૪) કષાય, (૧૫) ઈન્દ્રિય, (૧૬) પ્રયોગ, (૧૭) લેસ્યા, (૧૮) કાયસ્થિતિ, (૧૯) સમ્યફવ, (૨૦) અન્તક્રિયા, (૨૧) અવગાહના (૫સંસ્થાન), (૨૨) ક્રિયા, (૨૩) કર્મ, (૨૪) ( કમ)બધક, (૨૫) (કર્મ)વેદક, (૨૬) વેદબન્ધક, (૨૭) વેદવેદક, (૨૮) આહાર, (૨૯) ઉપયોગ, (૩૦) પશ્યત્તા, (૩૧) સંજ્ઞા (પરિણામ), (૩૨) સંયમ, (૩૩) અવધિ ( જ્ઞાનપરિણામ), (૩૪) પ્રવિચારણા, (૩૫) વેદના અને (૩૬) સમુઘાત.૧૦
આ દરેક વિષય ઉપર નાનકડે નિબન્ધ જાણે ન હોય તેમ એ અહીં ચર્ચાય છે. એથી તે આ ઉવંગને આપણે જૈન દર્શનને સંક્ષિપ્ત વિશ્વકોશ ( encyclopedia) કહી શકીએ. પ્રત્યેક વિષયને અને એને લગતા વિભાગને પણ “પય” (પદ) કહ્યું છે. કેટલીક વાર પયના
ઉદ્દેસ રૂ૫ વિભાગ છે. જેમકે ૧૫, ૧૭, ૨૭ અને ૨૮ એ અંકવાળાં પયના બળે ઉદ્દેસા છે, જ્યારે અઢારમા પયના છ ઉદ્દેસા છે. પહેલા પય( સુ. ૩૬-૩૭)માં આર્ય અને પ્લેચ્છ વિષે વિચાર કરાય છે, અને આ રીતે આ ભૂગોળ અને નૃવંશવિદ્યાના અભ્યાસનું સાધન પૂરું પાડે છે.
૧-૨ આ નામાનાર છે. ૩ રત્નપ્રભા પૃથ્વી ચરમ છે કે અચરમ એવા પ્રશ્નથી શરૂઆત થતી હોવાથી આ નામ રખાયું છે. ૪ પન્દર પ્રકારના યોગ. ૫ આ નામાન્તર છે. ૬ કર્મપ્રકૃતિને વેદનારના–અનુભવનારના બધ. ૭ આની સમજણું માટે જુઓ આ૦ ૬૦ દી (પૃ.૫૮૨). ૮ આ નામાનાર છે. ૯ દેવેનું વિષયસેવન. ૧૦ આમ અહીં જીવાદિ સાતે તનું નિરૂપણ છે. જેમકે ૧, ૩, ૫, ૧૦ અને ૧૩ એ પયામાં છવ અને અજીવનું, ૧૬ અને ૨૨ એ પયોમાં આસવનું, ૨૩મામાં બન્ધનું અને ૩૬મામાં સંવર, નિર્જરા અને મેસનું નિરૂપણ છે. ૧૧ ભાષાઆર્યો “અદ્ધમાગણી” ભાષા બોલે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
