________________
૫૪
શ્રીભગવતી-સા૨ શરીરવાળા વારંવાર કરે છે એમ કહેવું. મનુષ્યોની ક્રિયાઓ નીચે પ્રમાણે કહેવી. તેમના ત્રણ પ્રકાર છે: સમ્યગદષ્ટિ, મિચ્છાદષ્ટિ અને સમ્યશ્મિટ્યાદષ્ટિ. તેમાં સમ્યગદષ્ટિના ત્રણ પ્રકાર છે: સંયત, સંયતાસંયત, અને અસંયત. તેમાં જે સંયત છે તે બે પ્રકારના છેઃ સરાગસંયત અને વીતરાગસંયત. તેમાં જે વીતરાગસંયત છે; તે ક્રિયા વિનાના છે. જે સરાગસંયત છે, તે પાછા બે પ્રકારનું છેપ્રમત્તસંયત અને અપ્રમત્તસંયત. તેમાં જે અપ્રમત્તસંયત છે તેઓને એક ભાયાપ્રત્યયાક્રિયા છે. અને પ્રમત્ત સંયતને આરંભિક અને માયાપ્રત્યાયા એ બે છે. જે સંયતાસંયત છે, તેઓને પ્રથમની ત્રણ છે; અને અસંયતાને ચાર છે. મિથ્યાદષ્ટિએને તથા સભ્યમિથ્યાષ્ટિઓને પાંચે હોય છે.
વાનવ્યંતર, તિષિક અને વૈમાનિકને અસુરકુમારોની પેઠે કહેવા. વેદનામાં ભેદ છે. જ્યોતિક અને વૈમાનિકામાં જે માયિમિથ્યાદષ્ટિ છે, તે ઓછી વેદનાવાળા છે અને જે અમાયિસમ્યગ્દષ્ટિ છે, તે મેટી વેદનાવાળા છે.
લેસ્યાવાળા બધા જીવોની અપેક્ષાએ વિચાર કરીએ તો વિશેષણ વિનાના નારકાદિને, સલેન અને શલેશ્યાવાળાઓને સામાન્ય પાઠ છે. કૃષ્ણલેસ્યા અને નીલલેસ્યાવાળાઓનો પાઠ પણ સરખો છે. પણ વેદનામાં ભેદ છે : સંગ્નિભૂત અને અસંજ્ઞિભૂતને ભેદ કહેવાને બદલે ભાયી અને મિથ્યાદષ્ટિ અને અભાયી તથા સમ્યગ્દષ્ટિ કહેવા. તથા ભાયી-મિથ્યાદષ્ટિએ અશુભ સ્થિતિ વિશેષ ઉત્પન્ન કરતા હોવાથી મહાદનાવાળા કહેવા. કૃષ્ણ અને નીલમાં મનુષ્યો સરાગસંયત, વીતરાગસંયત, પ્રમત્ત સંયત કે
Jain Education International 2010_05
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
