________________
પટ
શ્રીભગવતી સાર
છે. ખરી રીતે તે હજી પૂરું કરૢ વાયું નથી; છતાં લાકમાં તેવા વ્યવહાર ચાલે છે.
(
આ પ્રસ`ગમાં જમાલિનું મતવ્ય એવું છે કે શાળવીનું કહેણુ અને તેને સાચું માની વ્યવહાર કરનાર સમસ્ત લેાક ખાટા છે; કારણકે કપડું પૂરું વાયું નથી છતાં શાળવી અને લેક કપડું વાયું છે’ એમ માને છે. મહાવીરને સિદ્ધાંત એવા છે કે શાળવીનું વક્તવ્ય અને લેાકમત અને સાચાં પણ છે. પારમાર્થિક દૃષ્ટિએ ( નિશ્ચયનયથી ) કપડાને સૂક્ષ્મ ભાગ વાયા હૈાય તે પણ ‘ કપડું વાયું ’ એમ મેલવામાં અસત્યતા નથી; જોકે વ્યવહારનયથી તે પૂરું કપડું વણુાય ત્યારે જ કપડું વાયું કહેવાય. જમાલિના મતનું નામ ‘અહુરતષ્ટિ' છે. કાને અહુ – તદ્દન પૂ રું - થયું દેખે ત્યારે જ તેને કૃત કાર્ય કહે છે, માટે જે મંતવ્ય બહુ ભાગમાં – સ્કૂલ ભાગમાં – રત હાય, તે `‘ હુરત ’ કહેવાય. ગૌહે ભગવન્! જે ચાલતું હેાય તે ચાલ્યું કહેવાય ?
મ—હા ગૌતમ ! ચાલતું હેાય તે ચાલ્યું કહેવાય. ટીકામાંથી : કપડું વણાતું હોય, ત્યારે પ્રથમ તંતુને
<
પ્રવેશકાળ શરૂ થયે તેટલાથી જ કપડું વાયું ’, એવા વ્યવહાર શરૂ થાય છે. જો પ્રથમ સમયે પણ પટ ઉત્પન્ન થતા નથી એમ માનવામાં આવે, તેા પ્રથમ સમયની પટાત્પાદિકા ક્રિયા નિષ્ફળ ગઈ ગણાય. કારણકે ઉત્પન્ન થતા પદાર્થોને ઉત્પન્ન કરવાને માટે જ ક્રિયાએ હાય છે; અને ક્રિયા વિદ્યમાન હેાવા છતાં કાર્ય ન થાય, તા
Jain Education International 2010_05 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
