________________
રૂપરેખા
૭૭:
એ દ્વારા ઓપશમિક સમ્યકત્વનું દ્વાર હંમેશને માટે ઊઘાડું કરે છે. કહેવાની મતલબ એ છે કે આ ઔપશમિક સભ્યત્વ જતું રહે તે એ આગળ ઉપર એ મળી જ શકે એવી પરિસ્થિતિ આ વ્યક્તિ ઊભી કરે છે. આ વાત એ દષ્ટાંતો દ્વારા હું સ્પષ્ટ કરીશ :–
(૧) ધારે કે એક મેતીમાં કાણું પડાયું છે. કેઈક કારણસર એ કાલાંતરે પુરાઈ જાય એવું બને તે પણ એ વિંધાયેલું તે અણુવિધાયેલું ન રહે.
(૨) સોયમાં દેરી પરવી હોય તે એ સંય ખોવાઈ જતાં એને શોધવી સહેલી પડે.
ઓપશમિક સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિરૂપ કાર્ય સિદ્ધ થતાં એ ફરીથી ઉપર્યુક્ત ત્રણ કર કરે છે. યથાપ્રવૃત્તિકરણ સાતમા અપ્રમત્ત સંયત' નામના ગુણસ્થાનમાં, અપૂર્વકરણ એ નામના આઠમાં ગુણસ્થાનમાં તેમ જ અનિવૃત્તિકરણ “અનિવૃત્તિ બાદર સંપરાય” નામના નવમાં ગુણસ્થાનમાં કરે છે. એ ગુણસ્થાનમાં આરૂઢ થયા બાદ થોડેક વખત પસાર થતાં એ વ્યક્તિ ૨૧ મેહનીય-પ્રકૃતિએનું અંતરકરણ કરે છે અર્થાત્ વચ્ચે આંતરું પાડે છે. આ આંતરામાં ચારિત્ર-મેહનીય કર્મનાં
૧. કર્મના મુખ્ય જે આઠ પ્રકારે ગણાય છે તેમાંના એકનું નામ મેહનીય કર્મ” છે. એના જે ઉપપ્રકારે છે તે “મોહનીય પ્રકૃતિઓ” કહેવાય છે. એમાં સેળ કષાય, નવ નોકષાય અને સમ્યક્ત્વને બાધક ત્રણ પ્રકૃતિઓ છે.
૨. કરણમાં કરણું તે “અંતરકરણ.
Jain Education International 2010_05 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
