Yogadraushtina Ajwala Part 2

SR No.: 004612
Original Sutra Author: N/A
Author: Muktidarshanvijay
Publisher: Vardhaman Seva Nidhi Mumbai
Publication Year: 2004
Total Pages: 398
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Yoga
File Size: 21 MB

Page 205

ઘર્મયોનિ
૧૭૪/A
સાધકતામાં સ્થિર થયા સિવાય વિકાસ શક્ય જ નથી. વિરાધના ટાળીને આરાધના કરવાની છે. અતિચારને ટાળીને આચારપાલન શક્ય બને છે. માટે વિવિદિષા જેટલી જોરદાર બને તેટલો સદ્ગરનો યોગ પ્રાપ્ત કરે. તેમના પ્રત્યે વિનય-બહુમાન વૃદ્ધિ પામે.
(પ) વિજ્ઞપ્તિ ઃ ક્યાંથી એ જ્ઞાન મળે તે તે સરૂ પાસે જાય છે. વિવિદિષા વાસ્તવિક આવે એટલે વિજ્ઞપ્તિ એની પછી આવે જ છે. એ પણ ધર્મની પાંચમી યોનિ છે. સદગુરૂ પાસે જઈને ધર્મનો વિશેષ બોધ-જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે છે. દાનાદિ કોઈ પણ ધર્મ કરવો હોય તો તેનું સ્વરૂપ, વિવિધ વિધાન, તેનાથી થતાં લાભો, તેમાં ટાળવા યોગ્ય દોષો-અતિચાર વગેરેનું જ્ઞાન ખૂબ જ જરૂરી છે. તો જ શુદ્ધ કોટિનો ધર્મ આરાધી શકાય છે. જ્ઞાન અને રુચિ બે ભેગા થાય તો ધર્મ કરવામાં મજા-આનંદ આવે છે. ભાવમલ ઘણો ઘટી ગયો છે. ભાવમલની ઘણી અલ્પતા છે. તેથી ધર્મ પ્રવૃત્તિમાં મા થાય છે. અને તે વૃતિ-શ્રદ્ધા આદિ ધર્મયોનિપૂર્વક કરે છે.
આ બધું ક્યારે પ્રાપ્ત થાય છે તે જણાવે છે : यथाप्रवृत्तकरणे चरमेऽल्पमलत्वतः । आसन्नग्रन्थिभेदस्य, समस्तं जायते ह्यदः ॥ ३८ ॥
ચરમ યથાપ્રવૃત્તકરણમાં, ભાવમલ અલ્પ થવાથી, ગ્રન્થિ ભેદની નજીકમાં આવેલા જીવને આ બધું પ્રાપ્ત થાય છે.
મોક્ષે જવા માટે એક પુદ્ગલપરાવર્તનકાળ બાકી રહે તે પહેલાનો કાળ અચરમાવર્ત છે. અને છેલ્લો પુદ્ગલપરાવર્ત તે ચરમપુદ્ગલપરાવર્ત છે. એ ચરમાવર્તમાં પણ ભાવમલ ઘટે ત્યારે ચરમયથાપ્રવૃત્તકરણ પ્રાપ્ત થાય છે. ચરમાવર્તિમાં પણ ગ્રન્થિદેશે આવ્યા પછી ગ્રન્થિથી હવે દૂર નથી જવાનું અને ગ્રથિભેદ કરીને જ રહેશે તેવો આત્માનો જે પરિણામ તે ચરમયથાપ્રવૃત્તકરણ છે. અભવ્યને યથાપ્રવૃત્તકરણ આવતું હતું પણ ચરમયથાપ્રવૃત્તકરણ નહોતું. ભવ્યને પણ અચરમાવર્તમાં અનંતા યથાપ્રવૃત્તકરણ થાય. પણ એ થઈ થઈને ગયા. ભાવમલની પ્રચુરતાના કારણે ત્યાં ટકી ન શક્યો. હવે જે અંતઃકોડાકોડીની સ્થિતિ કરી છે. શુભ અધ્યયવસાયના બળે કરી છે. તે જવાની નથી. આ ચરમયથાપ્રવૃત્તકરણ આત્માએ વિશેષ પ્રયત્નથી પ્રાપ્ત કર્યું છે. આ પહેલા જે યથાપ્રવૃત્તકરણ હતું તે નદી-ગોળ પાષાણ ન્યાયે હતું. હવે શુભ અધ્યવસાયથી ચરમયથાપ્રવૃત્તકરણ પ્રાપ્ત થાય છે. એટલે એ સામાન્ય નથી, આગળ વધીને અપૂર્વકરણ કરવાનો છે. રાગ-દ્વેષની દુર્ભેદ્ય, નિબિડ ગ્રન્થિને ભેદવાનું સામર્થ્ય મેળવવાનો છે. જો કે ગ્રન્થિભેદ તો બહુ ઊંચી આત્માની દશા છે. પણ ગ્રન્થિભેદની નજીકમાં જીવ આવ્યો એ પણ એક ઉચ્ચદશા છે. આ ચરમાવર્તમાં ભાવમલ ઘટે છે. પછી ચરમયથાપ્રવૃત્તકરણ આવે છે. ત્યારે માર્ગાનુસારી, માર્ગપતિત, માર્ગાભિમુખાદિ ભાવો આવે છે. આત્માનો વિકાસ જ અહીંથી થાય છે.