________________
ઋષભદેવ પ્રભુની ભવાંતરની સાધના
૧૧૩
છે. આચાર્યાદિની સેવાનો મહાન લાભ છે. એમાં પણ અત્યંત ઉપાદેયબુદ્ધિ વિગેરે ત્રણ ગુણોથી યુક્ત સેવા કરવાની છે. સેવાથી સામા આત્માને શાંતિ આપવાની છે. એનાથી ઊંચી કોટિનું પુણ્ય બંધાય છે. સામાન્ય જીવને શાતા આપવાથી જે લાભ થાય તેનાથી શ્રાવક શ્રાવિકાને શાતા આપવામાં વધુ લાભ થાય, એના કરતાં મુનિને શાતા આપવાથી વધારે લાભ, એના કરતાં ગ્લાનમુનિને શાતા આપવામાં વધારે લાભ, એના કરતાં પદસ્થને એટલે ગણિ પંન્યાસ ઉપાધ્યાયને શાતા આપવામાં વધારે લાભ, એના કરતાં આચાર્યને શાતા આપવામાં સૌથી વધુ લાભ થાય છે. એના કરતાં ગચ્છના નાયક આચાર્યને શાતા આપવામાં વધુ લાભ થાય. આ રીતે વૈયાવચ્ચ દ્વારા ઉત્તરોત્તર આત્મા પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય ઉપાર્જન કરે છે.
એકવાર તત્ત્વજ્ઞાન ઓછું હોય તો ચાલશે, તેની ચિંતા ન કરો. પણ તમે જેની સેવા કરો છો તે તત્ત્વરૂપ છે. સાધુ એ તત્ત્વ છે. સાધુમાં જ્ઞાન છે. દર્શન છે, ચારિત્ર છે, તો એ સાધુની સેવા કરવાથી તમને જ્ઞાન- દર્શન - ચારિત્ર પ્રાપ્ત થાય છે. વૈયાવચ્ચ વિશુદ્ધ કોટિની હોવી જોઇએ.
બહષભદેવ પ્રભુની ભવાંતરની સાધના જુઓ, ઋષભદેવ ભગવાનનો આત્મા સમ્યકત્વ પામ્યા પછી તેરમા ભવે મોક્ષે ગયા છે. તેમાં આઠમાં ભવમાં જીવાનંદ વૈદ્ય તરીકે છે. તેના બીજા પાંચ મિત્રો છે. તે તેના ઘરે આવેલા છે. છ એ જણા વાર્તાલાપ - ધર્મગોષ્ઠી કરે છે. તે વખતે રાજકુળમાંથી રાજપાટ વિ. ના સુખોને છોડીને નીકળેલા ગુણાકર નામના સાધુ મહાત્મા તેમના ઘરે ગોચરી માટે પધાર્યા છે. તેઓ કોઇ રોગથી પીડાઇ રહ્યા છે. પણ મુનિ કોઈને કહેતા નથી. કારણ કે મુનિ પોતાના શરીર પ્રત્યે નિઃસ્પૃહ હોય છે. મારે કર્મક્ષય કરવાનો અપૂર્વ અવસર પ્રાપ્ત થયો છે. માટે સહન કરે છે. પણ શરીર રોગની ચાડી ખાય છે. શરીર રોગથી ઘેરાયેલું છે. પણ આત્મામાં ચારિત્રના પરિણામ છે. સ્વરૂપમાં સ્થિરતા એ જ ચારિત્ર છે.
આ છએ મિત્રો તેમને જુએ છે, મુનિ શુદ્ધ- નિર્મળ - નિરતિચાર ચારિત્ર પાળી રહ્યા છે. અંત પ્રાંત ભિક્ષા લે છે. મુનિના શરીરમાં કૃમિ થઈ ગયા છે. છતાં તેઓ નિરપેક્ષ છે.
બીજા પાંચ મિત્રો જીવાનંદને કહે છે, “ તું તો આયુર્વેદને જાણે છે, વૈદકીય શાસ્ત્રનો જાણકાર છે. ઔષધીઓ-વનસ્પતિઓના ગુણધર્મને જાણે છે પણ તને ધિક્કાર છે. વેશ્યાની જેમ તું પણ પૈસા વિના ચિકિત્સા કરતો નથી તો તારું જ્ઞાન નકામું છે. કે જેથી વૈયાવચ્ચ કરવાની તક હાજર હોવા છતાં તું ઉપેક્ષા કરી રહ્યો છે. ત્યારે જીવાનંદ વૈદ્ય કહે છે. - મિત્રો, તમે મને ઠપકો આપ્યો તેનું મને જરા પણ દુઃખ નથી પણ મને મારું કર્તવ્ય યાદ કરાવ્યું તેનો આનંદ છે. ચાલો આજે જ આપણે આ મહાત્માની ચિકિત્સા કરશું.
Jain Education International 2010_05
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org