________________
૧૫
ગ્રીક-ભારત ચિંતનાત્મક ઐક્ય વ્યક્તિનું નામ નથી પરંતુ ગ્રીક કવિઓની પરંપરાનું નામ છે તેમ અમુક વિદ્વાનોની માન્યતા છે. એક માન્યતા મુજબ “હોમર” “ઈલીઆડ” અને “ઓડીસી”નાં મહાકાવ્યોની સંપૂર્ણ રચનાને બસો વરસો લાગેલ. આથી એમ જરૂર કહી શકાય કે ભારતીય અને ગ્રીક સંસ્કૃતિ વચ્ચેનો સંબંધ ઈ. પૂ. સાતમીથી છઠ્ઠી સદી સુધીનો તો હશે જ.
આમ છતાં ઈતિહાસને પાને તો ઈ. પૂ. ૫૧૦માં ભારત અને ગ્રીસ વચ્ચેનો સંબંધ નોંધાએલ જ છે. તે સમયે ઈરાનના શહેનશાહ ડારીઅસે સાયલેક્સ નામના ગ્રીક સૂબાને સિંધુ નદીના મુખ પાસે મોકલ્યાની નોંધ મળે છે. ભારતમાં સાંખ્યો, જૈન અને બૌદ્ધોની વિચારસરણીનો વિસ્તાર થયા પહેલાં શ્રમણ સંસ્કૃતિની વિચારધારા ચાલતી તેની સાથે ગ્રીકોની આઘવિચારસરણી જે “ઓર્ડિઝમ” તરીકે ઓળખાય છે તેનો લગભગ સંપૂર્ણ સુમેળ દર્શાવે છે કે આ બંને સંસ્કૃતિ એકબીજાથી પ્રભાવિત થઈને વિકાસ પામી રહેલ હતી. ઑક્િઝમ અને ભારતીય વિચારસરણીનું સામ્યઃ
ગ્રીસનો એક ભાગ “બ્રેસ” કરીને હતો. ત્યાંના લોકોનો દેવ ડાયોનીસસ જે બાચુસ (Bacchus) તરીકે પણ ઓળખાતો હતો. તેની પૂજા ઘણે અંશે જંગલી અને અણઘણ પદ્ધતિથી થતી તેને ગ્રેસના લોકકવિ ઓર્ફિસે સંસ્કારી સ્વરૂપ આપ્યું અને તેણે પોતાનાં કાવ્યો મારફત જે વિચારસરણી વહેતી કરી તે “ઑર્ડિઝમ” તરીકે ઓળખાય છે, અને તેના અનુયાયીઓ “ઑર્ફિક્સ” તરીકે ઓળખાય છે. “ઑર્ફિક્સ” એમ માનતા કે શરીર તો આત્માની કેદ સ્વરૂપ છે “ઑર્ડિઝમ” આત્માના પુનર્જન્મમાં માન્યતા ધરાવતો અને એમ પણ માનતો કે આત્મા શાશ્વત આનંદને અગર તો દુઃખને કર્માનુસાર પ્રાપ્ત કરે છે.
Jain Education International 2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
