Achintya Chintamani Shashwat Mahamantra

SR No.: 004572
Original Sutra Author: N/A
Author: Manhar C Shah
Publisher: Dharmadhara Karyalay
Publication Year: 2003
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Worship, & Literature
File Size: 15 MB

Page 139

(૧૩) સવૅહિં ‘સત્ર' (સર્વ) શબ્દ સર્વનામ છે. તે તરીકે (પ્રાકૃતમાં સિલોગો) તરીકે પણ ઓળખાવાય શબ્દ છઠ્ઠી વિભક્તિ બહુવચનમાં વપરાયો છે. છે. ચૂલિકાના પહેલા અને ત્રીજા ચરણમાં પાંચમો (૧૪) દY - ‘પૂર્વમ' (સં. પ્રથમ) શબ્દાત્ત' પદનું અક્ષર લઘુ છે અને છઠ્ઠો અક્ષર ગુરુ છે. અને બીજા વિશેષણ છે અને તે પહેલી વિભક્તિ એકવચનમાં અને ચોથા ચરણમાં સાતમો અક્ષર લઘુ અને આઠમો વપરાયું છે.
અક્ષર ગુરુ છે. અનુરુપ શ્લોકમાં પ્રત્યેક ચરણના આઠ (૧૫) વડું - ‘દો' (સં. .) ધાતુ ઉપરથી બનેલો
અક્ષર, એમ ચાર ચરણના બત્રીસ અક્ષર હોય છે. તે શબ્દ – વર્તમાનકાળમાં ત્રીજો પુરુષ એકવચનમાં
નવકારમંત્રની ચૂલિકાના સિલોગોના ૩૨ને બદલે વપરાયો છે.
તેત્રીસ અક્ષર છે. પરંતુ ૩૩ અક્ષરનો શ્લોક પ્રાકૃતમાં (
પ્રચલિત છે. હવઈના “ઈ ને અનફર તરીકે ગણતાં (૧૬) iTi - iri' શબ્દ પહેલી વિભક્તિ
શ્લોકનું માપ બરાબર સચવાય છે. વળી, તેત્રીસ ( એકવચનમાં વપરાયો છે.
અક્ષર હોવા છતાં શ્લોકના ઉચ્ચારણમાં કશો ફરક ' પૂ. શ્રી તત્ત્વાનંદવિજયજી મહારાજે
પડતો નથી. નમસ્કાર સ્વાધ્યાયમાં નવકારમંત્રના નવ પદનું
નવકારમંત્રના પ્રથમ પદ ‘નમો, | છંદની દષ્ટિએ સવિગત પૃથ્થકરણ કરી બતાવ્યું
અરિહંતાણમાં સાત અક્ષરો છે. એ સાત અક્ષરનો ' છે. એ પ્રમાણે નવકારમંત્રનાં પ્રથમ પાંચ પદ
પણ વિશિષ્ટ મહિમા બતાવાયો છે. કહેવાયું છે : ગદ્યબદ્ધ છે, છતાં તે લયબદ્ધ છે. તેનું બંધારણ
सप्तक्षेत्रीव सफला सप्तक्षेत्रीव शाश्वती । આલાપક (આલાવા) નું છે. નવકારમંત્રનાં આ પાંચમાંથી પ્રથમ ત્રણ પદનું એક ચરણ અને ચોથા
सप्ताक्षरीयं प्रथमा सप्त हन्तु भयानि मे ॥ તથા પાંચમા પદનું બીજું ચરણ એમ જો તે બે
(સાત ક્ષેત્રો (જિનમંદિર, જિન પ્રતિમા, ) ચરણમાં મકવામાં આવે તો ત્રિા કલ અને જિનાગમ વગેરે)ની જેમ સફળ અને સાત ક્ષેત્ર ચતુષ્કલના આવર્તનયુક્ત તે ગાથા (ગા) છંદની (ભરતાદિ) ની જેમ શાશ્વત એવી આ સપ્તાક્ષરી મારા ) ' એક કડી જેવું લાગે. કારણ કે ગાથા છંદમાં પ્રથમ સાત ભયને દૂર કરો.) ચરણમાં ૩૦માત્રા અને બીજા ચરણમાં ૨૭ માત્રા
" શ્રી મહાનિશીથ સૂત્રના પાંચમા અધ્યયનમાં ' હોય છે જયારે નવકારમંત્રામાં નીચે પ્રમાણે પણ આ સાત અક્ષરોનો મહિમા દર્શાવાયો છે. જુઓ : પહેલામાં ૩૧ અને બીજામાં ૨૭ માત્રા થાય છે. નમો અરિદંતાvi | સાદ વર પરિમvi via એટલે કે પહેલા ચરણમાં માત્ર એક જ માત્રાનો અમMવત્યાદિન, સä મહામંતપવવિજ્ઞાનું પરમવી મૂકી ફરક છે જે નિર્વાહ્ય છે. જુઓ;
(નમો અરિહંતાણાં – એ સાત અક્ષર પ્રમાણ, નમો રિહંતાઈ, નમો સિદ્ધા, નો કારિયાં ! અનંત ગમ પર્યવયુક્ત અર્થસાધક તથા સર્વ મહામંત્ર - ૩૧ માત્રા
અને પ્રવર વિદ્યાઓનું પરમ બીજ ભૂત છે.) नमो उवज्झायाणं, नमो लोए सव्वसाहूणं ।। -- “ઉપદેશતરંગિણી'માં કહ્યું છે : ૨૭ માત્રા
पंचादौ यत्पदानि त्रिभुवनपतिभिर्व्याहता पंच तीर्थो નવકારમંત્રમાં ચૂલિકાનાં ચાર પદ . તે તીર્થાન્ય વાષ્ટદર્નિન સમયરચનિ યTSલરાળ ! ' પદ્યબદ્ધ છે. તે અનુરુપ છંદમાં છે. તેને શ્લોક વાર સમ્પનુપમતમદાવિયૌડવૈતશt |
૧૨૯,