Gyansara

SR No.: 004567
Original Sutra Author: N/A
Author: Pradyumnasuri, Malti K Shah
Publisher: Shrutgyan Prasarak Sabha
Publication Year: 2007
Total Pages: 240
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati & Spiritual
File Size: 10 MB

Page 98

मध्यस्थाष्टकम्
नयेषु स्वार्थसत्येषु मोघेषु परचालने ।
समशीलं मनो यस्य स मध्यस्थो महामुनिः ।। ३ ।।
बा०- नयेषु क० नयनई विषइ, नय केहवा छें ? स्वार्थसत्य क० आपआपण अभिप्राइ साचा, वली केहवा छें? मोघ क० निःफल । किं वारई ? परचालने क० बीजा नय युक्ति करी चलावि तिवारइं । जे माटिं सर्व नय सप्रतिपक्ष छइं ते सर्व नयमध्ये । समशीलं क० पक्षपातरहितपणुं, सरखा स्वभावना धरनार । मनः क० चित्त । यस्य क० जेहनुं छइ । स क० ते। मध्यस्थ क० मध्यस्थः । महामुनिः क० महा साधु । जे एकनयपक्षपाति ते अदृष्टसिद्धांत केहिनं । ३
"नियनियवयणिज्जसच्चा सव्वनया परवियालणे मोहा ।
ते पुण अदिट्ठसमओ विभयइ सच्चे व अलिए वा ।। "
७७
'सन्मति', डा. १ मा २८७
અર્થ : પોતપોતાના અભિપ્રાયે સાચા અને વળી બીજા નયને ચલિત કરવામાં નિષ્ફળ એવા નયના વિષે જેનું ચિત્ત (મન) પક્ષપાતરહિત એટલે કે સરખા સ્વભાવને ધરનાર છે તે મહાસાધુ મધ્યસ્થ છે. સર્વ નય સપ્રતિપક્ષ છે. જે એકનયપક્ષપાતી છે તેને અદષ્ટસિદ્ધાંત કહીએ. ૩
सन्मतितर्ड (अं. १, २८७ ) मधुं छे डे, 'सर्व नयो पोतपोताना वक्तव्यमां સાચા છે, પણ બીજાના વકતવ્યનું નિરાકરણ કરવામાં નિષ્ફળ છે, પરંતુ અનેકાંત સિદ્ધાંતનો જ્ઞાતા તે નયનો ‘આ સાચા છે અને આ ખોટા છે' એવો વિભાગ उरतो नथी."
स्वस्वकर्मकृतावेशाः स्वस्वकर्मभुजो नराः I
न रागं नापि च द्वेषं मध्यस्थस्तेषु गच्छति ।। ४ ।।
3
बा०- स्वस्वकर्म क० आपआपणा करिआ कर्म तेहनई विषदं । कृत क० कर्यु छ । आवेश क० आग्रह जेणई, एतलें स्वकर्म परवश तथा । स्वस्वकर्म क० आपआपणां जे कर्म तेहना । भुक् क० फलभोक्ता एहवा । नरा क० मनुष्य छ । न क० नहीं । रागं क० राग प्रतरं । न क० नहि । अपि च समुच्चये । द्वेषं क० द्वेष प्रति । मध्यस्थ क० मध्यस्थ । तेषु क० ते नरनई विषदं । गच्छति क० पामई । ४
१. 6 भांजा पछीनुं समाए नथी । २. 1, 4, 11 मन पक्षपातिनें अदृष्ट सिद्धांत मिथ्यात्वी कही; 5, 7 'ते अदृष्ट सिद्धांत कहीइ' से शब्दो नथी । ३. 1 करीया कर्मनइ; 2, 11 करिया कर्म तेहने; 4, 5, 7 करिआ कर्म परवश