________________
ઉત્સાહથી કરે છે. પર્વ તિથિએ અને પર્યુષણ પર્વમાં તો દાનનો ધોધમાર પ્રવાહ વહે છે. દાન, માત્ર જૈનોની સેવા માટે નહીં પણ કોઈપણ લાભાર્થીને ઉપયોગી થાય એ આશયથી કરવામાં આવે છે. કુદરતી આફતો, માનવસર્જિત તકલીફો અને ગરીબી-બેકારી જેવી સમસ્યાઓના ઉકેલમાં અથવા તો એમાં રાહત પહોંચાડવા કરવામાં આવે છે. જેનોની જેટલી જનસંખ્યા છે તેની અપેક્ષાએ દાન કદાચ સર્વપ્રથમ સ્થાન મેળવી જાય છે અર્થાત્ દેશ કે વિદેશની કોઈપણ માનવજાતિએ કરેલા દાનની તુલનામાં જૈનોનું દાન પ્રથમ ક્રમે આવે છે.
અપરિગ્રહના સિદ્ધાંતમાં પરોક્ષરૂપે ‘માનવસેવા' આવી જાય છે. જેનો પરિગ્રહ ઘટાડે છે અને તેનો લાભ અન્ય જરૂરિયાતવાળાને મળે છે. પરિગ્રહ માટેની આસક્તિ ઘટાડવાથી માનવસેવા અવશ્ય થઈ શકે અને પુણ્યનો પણ સંચય થાય એ હકીકત છે. માર્ગાનુસારીના બોલમાં પણ માનવસેવા પર ભાર મુકવામાં આવેલ છે. યથાશક્તિ દાન કરવાની પ્રત્યેક જૈનની તીવ્ર ઇચ્છા હોય છે. સાત ક્ષેત્રોમાં તો દાન કરવાનું જ છે પરંતુ આધુનિક સમયમાં અન્ય ક્ષેત્રોમાં પણ વિચારપૂર્વક દાન કરવામાં આવે એ ખાસ જરૂરી છે. છતી શક્તિએ આપણા સાધર્મિકોનાં દુઃખને દૂર ન કરી શકીએ એ શી રીતે ચલાવી શકાય? દાનના પ્રવાહને આપણે આ દિશામાં વાળવાની શું જરૂર નથી?
જૈન ધર્મના પ્રચાર અને પ્રસાર માટે ‘માનવસેવા'નો ફેલાવો કરવો આવશ્યક છે? વિશ્વના ખૂણે ખૂણે જે રીતે માનવસેવાનું કાર્ય મિશનરીઓ કરી રહ્યા છે એવી કોઈ પ્રવૃત્તિ જૈનોએ કરવા જેવી ખરી? આખા વિશ્વ સાથે મૈત્રીભાવ અને જગતના જીવ માત્ર માટેની મંગલકામના કરનાર જૈનોએ આ દિશામાં વિચારવાનો સમય આવ્યો નથી? ‘ખામેમિ સવ્વ જીવે’ માત્ર બોલીને જ આપણે થોભી જવાનું છે કે પછી કંઈક નક્કર-સંગીન કરવાનું છે. વીતરાગની આજ્ઞા અને જૈન ધર્મના મુખ્ય આદર્શો કે ધ્યેયથી વિચલિત થયા વગર લોકકલ્યાણની પ્રવૃત્તિ થવી જોઈએ એવી મારી વિનંતી
૫૬
જૈનસાહિત્ય જ્ઞાનસત્ર-૨
જ્ઞાનધારા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
