________________
વિતરાગ પરમાત્માએ પ્રાપ્તજ્ઞાનની લ્હાણી કરી!
એક વત્સલ માતા પોતાના ગૃહમાં પ્રવેશ કરતી હોય, ઊંબરે આવી પહોંચી હોય, અંદર દૃષ્ટિ પડે અને જુએ તો પોતાનું ૬-૮ માસનું બાળક ચોક્કસ દિશા તરફ ધસમસતું ભાંખોડિયા ભેર જઈ રહ્યું છે. બાળક સામે રમકડાંના ઢગલા વચ્ચે એક કાળોતરો વિષધર કુંફાડા મારતો ડોલી રહ્યો છે. બાળક નવા આકર્ષક રમકડાંને પકડવા આતુર છે. માતા સ્તબ્ધ છે. ક્ષણમાં જ માતાના મુખમાંથી ચિત્કાર ઊઠે છે. બેટા! થોભી જા, આગળ ના જઈશ, ના જઈશ! સ્વાભાવિક જ છે કે મા, મૌન ન રહી શકે. એક બાળક તરફ એક માતાનું વાત્સલ્ય મૌન તોડાવે તો વિશ્વ વત્સલ પરમાત્માની અનંતકરુણા મહાવીરને મૌન કેમ રહેવા દે!!
સળગતા સંસારને સાતાનું પાણી છાંટતી પરમાત્માની વાણી સરી......જગતના જીવોનાં તમામ દુઃખોનું કારણ અને નિવારણ બતાવતા મહાવીર સ્વામી બોલ્યા મા હણો મા હણો..... પ્રકૃતિનાં રહસ્યોનું આ પ્રથમ ઉદ્ઘાટન! આ કોઈ આયાસપૂર્વકનું ઉચ્ચારણ ન હતું. પ્રકૃતિમાંથી પ્રતિબિંબિત ભાવ હતો. હિંસા એજ અનર્થનું મૂળ અને શરીરમાં – પિંડમાં રહેલ ચક્રોમાં આંદોલન ઉડ્યા – સ્પંદિત-ભાવ કંઠમાં વરયંત્ર સાથે ઘર્ષણ પામી, દંત, તાલુ, જિહવા, ઓષ્ઠ સાથે ટકરાઈ ઉચ્ચારણો પામ્યો અને શબ્દ બન્યો શબ્દ બનાવાતો નથી, બની જાય છે. એ પ્રાકૃતિક પ્રક્રિયા છે. કેવલજ્ઞાનની નિતાત્ત શુદ્ધ અભિવ્યક્તિ જે માધ્યમથી જગતને સાંપડી એને આપણે વીતરાગની વાણી કહીએ છીએ. “માહણો-માહણો' માટે કહેવાય છે. કે એ તો અર્ધમાગધી ભાષા છે. આપણી સગવડ અને વ્યવસ્થા માટે આપણે ભાષાને નામ આપેલ છે. ખરેખર ભાષાનો પ્રાદુર્ભાવ એનું વિજ્ઞાન એ પ્રકૃતિનું વિજ્ઞાન છે.
જેનદર્શનના આગમોની ભાષા-મહાવીરવાણી-ધ્વનિ કે નાદ બધા માટેનો એક શબ્દ તે “પ્રાકૃત'. ઉચ્ચારિત ધ્વનિનું સ્થિરચિત્ર એટલે “લિપિ.” આદિનાથ 2ષભદેવના કાળમાં બાહ્મીજી દ્વારા નામાભિધાન પામેલ તે લિપિ
નધારા
(૧૪)
(જૈનસાહિત્ય જ્ઞાનસત્ર-૨)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
