________________
પ્રગતિ ને પ્રત્યાઘાતો,
પ્રણયની પુણ્યઘડી આવી ગઈ હતી.
કુંવારી ધરતી પર કુમાર વૃષભધ્વજના ગજરાજ મદભર્યા હીંડ્યા જાય છે. નવજાગરણનાં મંડાણ મંડાયાં છે. વનનાં વન વેડાતાં ચાલ્યાં છે. અગોચર જંગલોમાં કેડીઓ પડતી જાય છે. અંધારી ગુફાઓમાં પ્રકાશ રેલાતો જાય છે:
આ ગુફાઓ ને આ કેડીઓ પર આજ સુધી કોઈ માનવબાળ આ રીતે પ્રવાસ ખેડ્યો નહોતો. જીવ જીવનો ખોરાક, મોટો જીવ નાના જીવને સંહારી આરોગવાનો અધિકારી, નિર્બળ ભક્ષ્ય ને સબળ ભક્ષક : એવો વનપ્રદેશનો મસ્ય-ગલાગલનો અવિચળ નિયમ સર્વત્ર પ્રચલિત હતો.
મોટા કદનાં સંખ્યાબંધ પ્રાણીઓ ચારેતરફ યથેચ્છ ભટકતાં હતાં. ભયંકર કાતીવાળા ગુંડાઓ વનને એક અવાજે ધ્રુજાવી દેતા. ગુફાના ગર્ભભાગમાં રહેનારાં રાક્ષસી કદનાં ધોળાં ને કાળાં રીંછ યમદૂતના બીજા અવતાર જેવાં ચારે બાજુ ઘૂમતાં રહેતાં.
નદીના ઢોળાવ પર અને કાંપવાળી જમીન પર કદરૂપા મગરમચ્છો મોં વિકાસીને ખૂનીની ખંધી આંખે શિકાર ખોજતા પડ્યા હતા. જંગલનો રાજા હાથી કે સિંહ? – એની સ્પર્ધા જ્યારે આ વનપ્રદેશમાં થતી, ત્યારે એક વાર બળુકા ગેંડાઓ અને ખૂની વરુઓ પણ બોડમાં લપાઈ જતા. આ સિવાય ઝેર ઊગળતી ગરોળીઓ, ફૂંકે માનવીને સૂકવી નાખતી પ્રચંડ પાટલા-ધો ને એક જ કુત્કારથી ઝાડને બાળી નાખવા સમર્થ એવા દૃષ્ટિવિષ સર્પરાજો આ જગતનાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
