________________
છે. એટલે શાણા માણસોએ અનિષ્ટને નીરખી શોક કે ચિંતા ન કરવાં’ “પણ અનિષ્ટ, જે સર્વ સ્વાહા કર્યા કરે એ શું ઇષ્ટને આપી શકશે !'' સુનંદાએ પોતાના પ્રતાપી ચહેરાને વધુ વ્યગ્ર બતાવતાં કહ્યું.
“માનવકુળોને આ અનિષ્ટ જ તારશે. સંસારનું અર્ધ જીવન જે નષ્ટ થતું હતું તેને કોઈ બચાવશે તો એ જ બચાવશે !''
ગજરાજ અગ્નિ સમક્ષ લગભગ પહોંચી ગયો હતો, પણ ત્યાંનું દૃશ્ય અદ્ભુત હતું. અગ્નિથી દાઝેલાં વાઘ અને સિંહ જેવાં પ્રાણીઓ ભાગી ભાગીને કોઈ સુરક્ષિત હરણની ગુફામાં આશ્રય લેતાં હતાં. હરણનાં લાંબાં શિંગડાં વાઘને વિઘ્ન કરતાં, પણ જાણે એ પોતાનો સ્વભાવ ભૂલી ગયા હતા.
દરમાંથી દાઝેલા સાપ ઝાડની ઊંચી ડાળો પર મયૂરને વળગીને વૃક્ષ પર આશ્રય લેતા બેઠા હતા. થોડે દૂર પોતાની માતાથી વિખૂટું પડેલું ક્ષુધાતુર સિંહબાળ એક ગાયને ધાવતું હતું ! કુમાર વૃષભધ્વજના મુખ ૫૨ ફરી સ્મિત ફરકી ગયું :
“મૃત્યુ કેવી સુંદર વસ્તુ ! એક પળમાં સહુને સમાન બનાવે. ખરેખર, સંપત્તિ કરતાં આપત્તિ જ પ્રાણીમાત્રને મિત્ર બનાવે છે. સંપત્તિ છેદે છે, વિપત્તિ વિકસાવે છે.”
વનનાં વન ચિરાતાં હતાં, ભયંકર કડેડાટી સાથે મોટાં મોટાં વૃક્ષ ઊથલી પડતાં હતાં, ને ક્ષણવારમાં નવો પ્રગટેલો પિશાચ એને ડાળ-પાંદડાં સાથે જ આરોગી જતો હતો.
માનવીને તો એ દૈત્ય દીઠો ન મેલતો. કેટલીયે ગુફાઓમાં માનવબાળ વસતાં હતાં. અત્યારે ત્યાં એક અસ્થિ પણ એમની યાદ આપવા બચ્યું નહોતું. વાઘ સાથે લડી શકાય, કોઈ અંગધારી, પ્રાણીનો બરાબર સામનો કરી શકાય, પણ આ તો અનંગ. ન એને કાન મળે કે ન એને હાથ મળે. એનું માથું ક્યાં ને એના પગ ક્યાં એનો પત્તો નહીં.
કેટલાક બહાદુરો એને વશ કરવા ગયા, તો ત્યાં જ રહ્યા. બચ્યા તે એવા બચ્યા કે એના કરતાં મરેલા સારા. કોઈના હાથ જ ગળી ગયા, કોઈના પગનું જ ઠેકાણું નહીં. કોઈના વાળ જ એ લઈ ગયો અને એવી સિફતથી ઉપાડી ગયો કે ન પૂછો વાત. કોઈના ડોળા બહાર કાઢી નાખ્યા ! અને વેદના ?
વેદના તે કેવી ? એના કરતાં વાઘના મોંમાં પડવું સારું; ભોરિંગના ભક્ષ થવું સારું !
Jain Education International
સર્વોત્તમ શક્તિની શોધ ઃ ૬૩
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org