________________
વહેલી પરોઢથી વાંસવનમાં કૂણાં કૂણાં પર્ણો ચરતો ને મધુ પીતો એ ભમતો હતો. રોહણાચળનો આ રાજવી સ્વામી–સખાની બૂમ સાંભળી એકદમ દોડતો આવ્યો. પ્રેમથી પહાડ પણ વશ થાય, એમ કુમાર વારંવાર કહેતા; એનું આ ભયંકર પ્રાણી જીવંત દૃષ્ટાંત હતું.
કુમાર વૃષભધ્વજ હાથી પર આરૂઢ થવા જાય છે. ત્યાં સુનંદા પાછળ આવીને ઊભી રહી. એના કેશ છૂટા હતા, ને સુકોમળ ગ્રીવા પર પથરાયેલા હતા. લલાટનો તિલક રેલાયેલો હતો.
“કુમાર, હું પણ આવવા ઇચ્છું છું.”
“અને હું હાથી ૫૨ આરોહણ કરી ચૂકી છું,' ખૂબ ઝડપથી સુમંગલાએ હાથી પર પોતાનું સ્થાન લઈ લેતાં કહ્યું.
કુમાર હસ્યા. સુનંદાને એક બાહુથી ઊંચકી પોતે ધીરેથી ગજ પર ચઢી ગયા. આકાશ વધુ ને વધુ લાલ થતું જતું હતું. ચિત્કાર, આનંદ, પીડાના પોકાર ઉગ્ર રીતે સંભળાતા હતા. પોકાર પાડવા આવેલા માનવો કુમારના હાથીની પાછળ દોડવા લાગ્યાં. તેઓ કાકલૂદીભર્યા સ્વરે વીનવી રહ્યાં હતાં : “હે સુનંદાના સ્વામી, અમારું રક્ષણ કરો ! અમને ઇંદ્રના ત્રાસમાંથી મુક્ત કરો !”
અચાનક કુમારના સુંદર મુખ પર મંદ મંદ સ્મિતની રેખાઓ તરવરી રહી. આવી દુઃખભરી પળોએ દયાનો સ્વામી કેમ હસે ? પણ સુમંગલા તો કુમારના સ્વભાવની ચિરપરિચિત હતી. સાદી નજરે, પહેલી પળે અયોગ્ય ભાસતું એક કાર્ય બીજી પળે, દીર્ધ દૃષ્ટિથી જોતાં, યોગ્યતમ બની જતું. પણ સુનંદાને એનો અનુભવ નહોતો. એ એકદમ પૂછી ઊઠી :
નાથ, આવા શોકજનક પ્રસંગે આપને હસવું કેમ આવ્યું ? આ તો એક મહાઆપત્તિનો ભારે અનિષ્ટ પ્રસંગ છે !''
“સુનંદા !”” કુમારની મોટી અણિયાળી આંખો સુનંદા તરફ ફરી. અહા, એ આંખોમાં કરુણાની, મૈત્રીની, મમતાની કેવી શાંત જ્યોત જલી રહી હતી ! દિવસો સુધી એ નેત્રોનો પ્રકાશ ઝીલ્યા કરીએ, એમાં ઊભરાતું અમી પીધા કરીએ, એમ થઈ જતું. સુનંદા, ભોળી સુનંદા પોતાનો પ્રશ્ન ભૂલી ગઈ, ને કુમારના મુખ પરના મધુનો નેત્રરૂપી મુખથી આસ્વાદ કરવા લાગી.
કુમારે થોડી વારે કહ્યું :
સુનંદા, સંસારમાં ઘણી વાર અનિષ્ટમાંથી પણ ઇષ્ટની પ્રાપ્તિ થાય ૬૨ * ભગવાન ઋષભદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org