________________
સ્કંધ પર આરૂઢ કરી એને કૌમુદી માણવા દેવદારુનાં જંગલોમાં ઉપાડી જતો. એને અર્થે સુંદર સ્વાદિષ્ટ ફળો એ વીણી લાવતો. રખેને કોઈ કટુ કે અહિતકર હોય, એ ભયે પોતાની હીરાની પંક્તિ જેવી દંતપંક્તિથી તોડીને ખાવા આપતો, અને એ વેળા ચાખેલાં ફળોમાં કેવો સ્વાદ જાગી ઊઠતો !
ઋષભ ને સુમંગલાનું યુગલ જ્યાં હોય ત્યાં ખુદ મોત પણ રમણીય રૂપ ધરી જતું. ભયંકર મગર ને માનવખાઉ જળચરોથી ભરપૂર સમુદ્રમાં એ હોંશે હોંશે એને સ્નાન કરવા તેડી જતો. ને મગર પણ એની દેહકાંતિ જોઈ જાણે શાન્ત થઈ જતા. એ વેળા છળીને એ એના દેહને વળગી પડતી. એ હોંશે હોંશે છાતીએ વળગાડી દરિયો ડહોળતો. ઉન્મત્ત વનહાથીઓના ગંડસ્થલ પર જેના બાહુનો એક પ્રહાર જ તેઓને શાન્ત કરવા સમર્થ હતો, એ જ બાહુમાં પોતે સદા રમી હતી.
અંતર ને પ્રાણનો એ આધાર વૃષભ આજ શું નમેરો થઈ ગયો ? એનો સહચાર, એનો સહવાસ, એનો સ્પર્શ જેના ૫૨ એને જન્મસિદ્ધ અધિકાર હતો, એને વનની કોઈ ૨મણી હરી ગઈ ?
ઇંદ્રના જેવો પરાક્રમી, દેવ જેવો ડાહ્યો, કફ્રૂપના જેવો સુંદર વૃષભ શું એનો નથી રહ્યો ? સૌંદર્યભરી સુમંગલાએ પગ નીચે જોયું – પૃથ્વી તો ફરતી નથી ને ? એણે માથે હાથ મૂક્યો આકાશ તો તૂટીને માથે પડતું નથી કોઈ પહાડ જેવા દિલને તોડવા વજ્રપ્રહાર
ને ? છાતીએ હાથ મૂક્યો તો કરી રહ્યું નથી ને ?
ક્ષણવાર સુમંગલા દીવાની બની રહી. પણ બીજી જ ક્ષણે એણે પોતાના હાથ ઊંચા કરી કહ્યું :
“ના, ના, વૃષભધ્વજ મારો છે, ને મારો ૨હેશે. એની હું જન્મસિદ્ધ અધિકારિણી છું. અધિકા૨ની લૂટારણ સાથે લડી લઈશ. વાઘના મોંમાં માથું નાખનાર કદાચ સલામત રહે; સુમંગલાને છંછેડનાર ન રહી શકે. નવી ફિલસૂફીમાં સુમંગલાને શ્રદ્ધા નથી. એ ફિલસૂફીએ જીવનમાં ન જગાવેલી હૈયાઝાળ જગાડી છે.”
“બા, દેહ પર પત્રવલ્લરી આળેખવા માટે ચંદનરસ લાવી છું.' કુળની એક સખી વૃક્ષના પાંદડામાં તાજો ચંદનરસ લઈ આવતી હતી.
“સુઘોષા !”” કુળવાસિની સખીઓનાં વિવિધ સોહામણાં નામ દેવી સુમંગલાએ રાખ્યાં હતાં, “ચંદનરસ ઢોળી દે ! પત્રવલ્લરી કોના સારું કરું ?’
અવિભક્ત આત્માઓ ૨ ૪૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org