________________
જરૂરિયાત જ સર્વત્ર જીવનશોધનનું મૂળ છે. નિરાધાર માનવબાળે આગળ વધવા માટે પકડેલી એક શિલાને હચમચાવી. મોટો ટુકડો એમાંથી છૂટો પડી ગયો. જીવનરક્ષાની મૂંઝવણમાં, આવતા દૈત્યને ખાળવા, માનવબાળે બે હાથે એ ઉપાડી.
વાંકી વળેલી કરોડરજ્જુને એણે જોશમાં ને જોશમાં સીધી કરી; જરા ટટ્ટાર થઈ, શિલાનો ઘા કર્યો.
મોટાં મોટાં નસકોરાંમાંથી ભયંકર ફુત્કાર કરતા એ રીંછના કપાળમાં શિલા વાગી. એ બે ડગલાં પાછું હઠી ગયું.
માનવબાળને લાગ્યું કે પોતાનો શ્રમ સાર્થક નીવડ્યો. એણે વળેલી કમરને વિશેષ સીધી કરી ને વિશેષ ટટ્ટાર થઈ વેગથી બીજો પથ્થર ઝીંક્યો. રાક્ષસ જેવું રીંછ એ પ્રહા૨થી નીચે ગબડી પડ્યું.
વાહ, વાહ ! માનવબાળ વિશેષ ટટ્ટાર થઈ પથ્થરની વર્ષા વરસાવવા લાગ્યાં. અરે, વિશેષ આશ્ચર્ય તો એ જણાયું કે પોતે પાછળના બે પગે ટટ્ટાર ઊભો રહી શકતો હતો, ને આગળના બે પગે ઘા પણ ફેંકી શક઼તો હતો. અને એ ઘામાં અદ્ભુત વેગ ને બળ પણ દેખાતું હતું.
રીંછ ગમે તેવું ભલે બળવાન હોય, એ એના પાછળના બે પગથી ખડું રહી શકતું નહોતું ને સાથે એના આગળના બે પગથી એ કાંકરી પણ ફેંકી શકતું નહોતું.
પથ્થરોના વરસાદથી થોડી વારમાં વિકરાળ રીંછ ભૂમિશરણ થયું. પાછળના બે પગ પર જ ટટ્ટાર ચાલતાં માનવબાળ ખુમારી સાથે રીંછની નજીક ગયાં. એ દિવસે એમણે વિજયોત્સવનો આનંદ અનુભવ્યો. એમનામાં કંઈક અપૂર્વ શક્તિ છે, ને પોતે આ વપિશાચથી પણ વધુ વીર ને શ્રેષ્ઠ છે, એ ભાન તેમણે અનુભવ્યું.
માનવબાળ એ દિવસે ચોપગામાંથી બે પગું બન્યું : ચાર પગને બદલે એ બે પગે ચાલવા લાગ્યું. આગળના બે પગ એનાં હથિયાર બન્યાં; એને હાથનું નામ આપ્યું.
માનવબાળને આજે નવજીવન મળ્યું. પશુસૃષ્ટિમાં એ શ્રેષ્ઠ બન્યો. એ બે ઘડી હાથ હલાવી, પગ ડોલાવી, આમતેમ ફર્યો. એનામાં આત્મશ્રદ્ધા જાગી કે આ જંગલનાં બીજાં પ્રાણીઓ પર હું જરૂર કાબૂ મેળવી શકીશ; મારામાં અપૂર્વ શક્તિ ભરી છે.
૨૬ * ભગવાન ઋષભદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org