________________
જિજીવિષાનું જુદ્ધ
દિવસો વીત્યા, પણ આ પૃથ્વી પર પ્રગટેલા પહેલા રુદનના કરુણ સ્વરો હજી બંધ થયા નહોતા. એકલતાનાં આક્રંદ, અનાથતાનાં અરુણ્યરુદન આ પૃથ્વી પર પહેલી વાર પડઘો પાડતાં હતાં. આકાશમાંથી પાણી વરસે, પૃથ્વીના પેટાળમાંથી જળ ઝરે, ડુંગરાના હૈયામાંથી ઝરણજળ ખળભળે; પણ માનવીની આંખોમાંય મેઘ વસતા હશે ? અને શું એ વરસતા પણ હશે, ભલા ?
યુગલિકોના ભર્યા યુગલ-સંસારમાં આ નારી એકલી ! નર ન ઊઠ્યો. અરે, એનું શબ પણ હજી એમ ને એમ પડ્યું હતું. આ સંસારમાં યુગલિકોના *મૃત કલેવરને આકાશના કોક સીમાડે વસતાં મહાપક્ષીઓ આવીને લઈ જતાં; લઈ જઈને માળામાં રહેલ કાષ્ઠની જેમ સમુદ્રમાં ફેંકી દેતા.
પણ આ નરને લેવા એવાં કોઈક મહાપક્ષીઓ પણ આવતાં દેખાતાં નહોતાં. એમની પાંખોના સુસવાટા કદી કદી સંભળાતા, ઊંચે ઊંચે કાળા ધાબાં જેવાં એ ઊડતાં દેખાતાં, ને થોડી વારે, જાણે શબને લઈ જવાનો નિષેધ
X જિજીવિષા- જીવવાની ઇચ્છા
ફિગીષા - જીતવાની ઇચ્છા
જિજ્ઞાસા - જાણવાની ઇચ્છા
*
૨
તિમ સંસ્કારની આ પ્રથા પ્રાચીન કાળમાં ત્રણ પ્રકારની હતી : એક તો પક્ષીઓ આવીને લઈ જતાં, આજે પારસીઓમાં છે તેવી કંઈક; બીજી દાટવાની, મુસલમાનોમાં છે તેવી; ને ત્રીજી બાળવાની, મુખ્યત્વે આજના હિંદુ સમાજમાં છે તેવી.
For Private & Personal Use Only
Jain Education International.
www.jainelibrary.org
