________________
તોફાની બાળકને જેમ માતાપિતા તાડન કરે એમ મેં કર્યું; શાસન સ્થાપ્યું. એ શાસનથી, એ સંસ્કારથી માનવી ખાધેપીધે સુખી થયો, ઘરબારી થયો, સંપત્તિવાન ને સમૃદ્ધિવંત થયો; પડોશી થયો ને સમૂહજીવન શીખ્યો, સામાજિક જીવનને અનુસરતો થયો. ગણતરી શીખવી ને ગણતો થયો, બ્રાહ્મીની લિપિનો પણ ઘણો ધીરો – છતાં પ્રચાર થશે. ઓછા-વધતાનાં યુદ્ધ પણ સુંદરીને આપેલા ગણિતથી નષ્ટ થશે. પણ આજ મને એનાથી સંતોષ નથી, સંસારનું ગાડું આમ ચાલવા ન દેવાય, આપણા શાસનની એમાં શોભા ન લેખાય !”
શેમાં શોભા ન લેખાય, પૃથ્વીનાથ ? આપે આપેલા શાસનને હવે અવખોડી કાઢશો મા ! જન્માવેલા બાળકને ગળે ટૂંપો દેશો મા ! માનવકુળોની પ્રગતિ તો આપ નિહાળો, આપના શાસને તો પૃથ્વીને સુખી બનાવી છે.”
“પ્રગતિથી જેમ રાચવાનું છે, તેમ સાચવવાનું પણ છે. વહેતા પાણીને સદા ચેતવાનું ! ચીલા વિનાના ગાડાને સદા ચાલતાં સંભાળવાનું ! સુયોધ, હાકાર, માકાર ને ધિક્કારની નીતિથી નિયમનમાં રહેનારા માટે આજે વધ, બંધ સુધી દંડનીતિ ઉગ્ર બની છે, એ જાણે છે ?” ને એટલું બોલી પૃથ્વીનાથ ઊંડા વિચારમાં પડી ગયા.
પૃથ્વીનાથ,” સુયોધ પાસે સર્યો. આજે એણે સ્વામી સાથે પ્રેમકલહ કરવાનો જાણે નિર્ણય કર્યો હતો. સ્વામી ન સમજે તો એમનાં ચરણોમાં જીવન અર્પણ કરી દેવાનો છેલ્લો નિર્ણય લઈને એ આવ્યો હતો. સ્વામીના જે શાસનના પ્રચાર માટે એણે પૃથ્વી ને આભ એકઠાં કર્યાં, એને આજે છિન્નભિન્ન થતું જોવા જેવી મજબૂત છાતી એની પાસે નહોતી. “પૃથ્વીનાથ ! સ્વામી !” એણે જાણે સ્વામીને સમાધિમાંથી જગાડ્યા.
“શું કહે છે, સુયોધ !” એ જ મીઠા શબ્દોમાં જવાબ મળ્યો. “શું કહું, સ્વામી ! તમે સાંભળવા પણ તૈયાર નથી. ”
“સુયોધની કોઈ વાત મેં સાંભળી – ન સાંભળી કરી? મેં જે શાસનની વાત કરી, એનો જ વિચાર કરું છું, જે શાસનના પ્રચારને તેં તારા શ્વાસોચ્છવાસ સાથે વણી લીધો, એના વિશેષ વિકાસ માટે વિચાર કરી રહ્યો છું.”
એનાથી રૂડું શું ? પણ નાથ, નથી એ હાસ્ય, નથી એ સંભાષણ, નથી એ સહજ સ્મિત ! જીવન પ્રત્યે આટલો તિરસ્કાર કાં ?”
તિરસ્કાર અને તે પણ જીવન પ્રત્યે ? જે ઉન્નતિનું મૂળ છે, એના પ્રત્યે તિરસ્કાર નહીં, અનુરાગ કહે.” પૃથ્વીનાથ જરા હસ્યા.
નવું શાસન ૪૨૨૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org