Page Text
________________
હતી. એના મનની શાન્તિ, વિચારણાની દીર્ઘતમ પરંપરા, નવી વસ્તુની ખોજમાં ને એની યોગ્યાયોગ્યતાના વિષયમાં એને નિમગ્ન કરી દેતી. શ્રી ઋષભદેવે એને લિપિવિષયક જ્ઞાન આપવા માંડ્યું. જીભ, ટોડ, દાંત, ગળું તથા તાળવાના ઉપયોગથી ભાષા તો બોલાતી, પણ એની વચ્ચે કંઈ સામ્ય નહોતું. મનની ઊર્મિઓ સારી રીતે પ્રગટ ન થતી. હસ્ત, મુખ અને ચેષ્ટાથી વાત કરતાં કેટલીક વાર અર્થનો અનર્થ થઈ જતો. પૃથ્વીનાથે બ્રાહ્મીને અભ્યાસનો આરંભ કરાવતાં કહ્યું : “કોઈ પણ જાતની એકતા માટે ભાવ ને ભાષાની એકતા પ્રથમ જરૂરી છે. બંધુતા, સમતા, સમાનતા પ્રચારવા ભાષા એ જરૂરી વસ્તુ છે, માટે જિહ્વા, કંઠ, તાલુ, દાંત ને કંઠનો માનવીને યોગ્ય ઉપયોગ શીખવ. શિકારની પ્રાપ્તિ અને સંગ્રામની સફળતાના ટાણે એ ગાંડો થઈને લાંબા સૂરે કંઈ ગાય છે, ક્રોધમાં તે પ્રતિપક્ષીને જે કંઈ કહે છે, પ્રેમ પ્રગટ કરતી વેળા જે તનમનાટ દર્શાવે છે : એ બધાં દ્વાર વગરનાં પિંજરામાં પુરાયેલાં પંખી જેવાં છે, ફફડાટ સંભળાય છે, પણ દર્શન થતાં નથી. એ અવ્યક્તને વ્યક્ત બનાવવા તું ભાષાનું પરિમાર્જન કર.'
:
”આ પછી સુંદરીને બોલાવીને મદગળતા માતંગ સમી, અનુપમ એશ્વર્યશાલિની સુંદરીને પૃથ્વીનાથે ગણતરી બતાવી. માનવી એનાં હાથનાં આંગળાં પહોંચે ત્યાં સુધી ને પગનાં આંગળાં યાદ રહે ત્યાં સુધી ગાય, અશ્વ, વગેરેની ગણતરી કરતો, પણ ભૂલી જતો. દૂધના બદલે દૂધ આપનાર, અનાજના બદલે અનાજ આપનાર કેટલું લીધું ને કેટલું આપવું, તેની ગણતરી ન રાખી શકતા. આ કારણે ઘણી વાર વિખવાદ થતો. ચતુરાનના સુંદરી દ્વારા એમણે માપ, વજન ને સંખ્યા નક્કી કર્યાં. કોઈ પણ ઝઘડામાં હવે સુંદરી પંચ થતી.
આ ઉપરાંત યુદ્ધને ઉપયોગી શસ્ત્રાસ્ત્રનું જ્ઞાન ભરતને આપ્યું. હસ્તી, અશ્વ વગેરેનું જ્ઞાન બાહુબલીને આપ્યું.
વિશ્વ સભાજન સુયોધ હવે પોતાના પ્રતાપી રથમાં આરૂઢ થઈ, ઉપર વૃષભધ્વજની પતાકા ઉઠાવતો કેટલાક ધનુર્ધારીઓને અશ્વ પર, કેટલાક ગદાધરોને વૃષભ પર ને કેટલાક કાષ્ઠખંડની યષ્ટી ને ભાલાવાળા પદાતિ દ્વારા વનનાં વન ખેડતો, સંસ્કૃતિનો પ્રચાર કરતો હતો. જોતજોતામાં નવાં કુળો રચાતાં, જનપદ રચાતાં ને ગ્રામ બની જતું. કોઈ હિંમતવાનને ગ્રામનો અધિનેતા બનાવી, પૃથ્વીનાથ ઋષભદેવની જયજય બોલાવી એ આગળ
સંસારનું કલ્પવૃક્ષ * ૧૭૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004519 |
| Book Title | Bhagavana Rushabhdeva |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jaybhikkhu |
| Publisher | Jaybhikkhu Sahitya Trust |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 330 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & History |
| File Size | 14 MB |